Ukrayna Suriye denkleminde dünyanın dikkati Türk dış siyasetine çevrildi Minsk mutabakatlarının ABD tarafından ‘taammüden öldürülmesinin’ ardından Rusya Federasyonu’nun başlattığı Ukrayna özel harekatı, NATO’nun yeni genişlemesine vesile edilirken, İsveç ve Finlandiya’nın karşısında Türkiye pürüzü çıktı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “NATO terör güvenliği sağlayacak teşkilat değildir” üzere tabirlerle Batı’ya yükleniyor. Ankara, ittifak içerisinde PKK/YPG* başta olmak üzere ABD ile birikmiş problemlerinin da bulunduğu şartlar ortaya sürerken, değerli bir güç ve ticaret ortağı pozisyonundaki Rusya Federasyonu’na karşı ‘Batı dışı’ bir ‘tarafsızlığı’ benimsemesi ve son olarak global besin krizinde yeni işbirliğine soyunması da dikkatleri toplamış durumda. Başka yandan, Erdoğan idaresi Ukrayna savaşının yol açtığı yeni şartlarda, Suriye alanında 2019’da yarım bırakmak durumunda kaldığı operasyonu için de kolları sıvamış bir görünümde.
Gelişmeleri 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Terörizm ve Terörizmle Gayret Araştırmaları Merkezi Lideri Ünal Atabay ile konuştuk.
‘Ukrayna krizi münasebetlerimizde ders çıkaracak halde kimi doneler verdi’
Atabay a nazaran Escort Orhantepe dünyada jeopolitik ve jeostratejik dengelerde kırılmalar yaşanırken değerli olan ülkelerin krizleri ulusal çıkarları doğrultusunda yönetebilmeleri Türkiye’nin Cumhuriyet’in kuruluşunda Atatürk’ün çizdiği çağdaşlaşma yolunda Batı’ya bakan bir yüzü bulunurken komşularıyla da âlâ Orhantepe Escort Bayan alaka yürütme maksadını gözettiğini anımsatan Atabay lakin tüm bunların ulusal çıkarlara ziyan vermemesi gerektiğini vurguladı Türkiye’nin Batı ile münasebetlerindeki kahırlara atıf yapan Atabay Ukrayna krizinin var olan meseleleri su üstüne Orhantepe Escort çıkarttığına dikkat çekti
“Dünya jeopolitik ve jeostratejik istikrarları kırılarak dönemsel krizler yaşıyor. Değerli olan ülkelerin bu krizi kendi ulusal çıkarları doğrultusunda yönetebilmek, barış sistematiği içinde sonuca ulaştırabilmek, sıcak çatışmaya evrilmeden ön alabilmek. Her ülkenin yönetimsel yapısıyla da ilgili. Öte yandan tarihi geçmişleriyle hafızalarında kazınmış art plandaki hisleriyle da yakından ilgili. Bütün bu çerçeveden sonra ortaya ne çıkıyor? Türkiye, Atatürk’ün çizdiği çağdaş düzeyin de üzerine çıkacak bir gayesi var. Türkiye’nin Batı’ya bakan bir yüzü var. Öte yandan komşularıyla da yeterli münasebetlerini sürdürme isteği ve maksadı olan bir ülke. Rusya’dan tutun Ortadoğu’suna kadar lakin Batı’ya bakan da bir yüzümüz var. Batı ile de münasebetlerimizi tertipli biçimde götürmek istiyoruz lakin ulusal çıkarlarımıza ziyan vermeyecek formda bunu önceliyoruz. Ancak maalesef NATO üyesi olan ve AB kapısında 1964’ten beri bekleyen bir ülke olarak Batı’nın bize bakışıyla ilgili sıkıntıları var. Bizim Batı’ya bakışımızda bir sorun yok. Bu sorunu dönemsel olarak tırmanan formda izliyoruz, bazen bu düzlemsel bir hale geliyor. Bizim beklentimiz Batı ile de kaynaşan lakin dünya ile de kaynaşan, global aktörlerle birlikte bir ahenk içerisinde hareket edebilen bir Türkiye. Atatürk’ün çizdiği istikamet doğrultusundaki stratejik gayemiz bu. Lakin bu Ukrayna krizi bizi biraz daha dünya ile olan münasebetlerimizde ders çıkaracak formda birtakım doneler verdi. NATO’nun bünyesindeki Türkiye’nin NATO’nun birlikte hareket edebilme, 30 üye ülke dayanışmasını, birbirinin kuyusunu kazmadan üye ülkeler içerisindeki bir öbür ülkenin ulusal çıkarlarına ziyan vermeden, zedelemeden hareket etme kültürüyle ilgili birtakım sıkıntıları daha evvelden biliyorduk ancak bu biraz daha su üstüne çıktı.”
‘Veto hakkı kullanılmazsa geçmişte yaşanan deneyimlerden ders alınmamış olur’
İsveç ve Finlandiya nın ‘Rusya tehdidi’ gerekçesiyle NATO ya girme yolunda tavır değiştirdiğini söz eden Atabay a nazaran asıl tehlike bu ittifaka girdikten sonra olacak Türkiye nin bu ülkelerin NATO ya girmesi konusunda veto hakkını elinde tuttuğunu belirten Atabay bu hakkı kullanmamasının ve geri adım atılmasının geçmişinden ders almadığı manasına geleceğini söyledi
‘İsveç ve Finlandiya, NATO’ya üyelikten vazgeçecek fakat PKK/PYD’ye yönelik dayanağından vazgeçmeyecek üzere görünüyor’
Atabay’a nazaran İsveç ve Finlandiya Türkiye nin terör örgütü olarak gördüğü PKK PYD konusunda müzakere niyetinde görünüyor lakin bu sıkıntı siyasal sistemlerine işlemiş durumda Atabay iki ülke için NATO ya üyelikten vazgeçecekler fakat bunlardan vazgeçmeyecekler üzere görünüyor değerlendirmesi yaptı
‘Başta ABD’nin bu örgütsel dayanağı kesmesi noktasında sonuca ulaşmamız gerekiyor’
Atabay’a nazaran İsveç ve Finlandiya PKK YPG’ye takviyesi
kesse bile ABD takviyesi ortada ve temel bunun kesilmesini sağlamak gerekiyor. Suriye’ye yönelik yeni harekat konusunda Rusya açısından da Ukrayna savaşının ‘stratejik bir etkide’ bulunmadığını ve parametrenin değişmiş görünmediğini belirten Atabay, İran faktörünün de dikkate alınması gerektiğini vurguladı:
‘Askeri harekatta başarılı olunur, asıl kıymetlisi yeni bir politik düzlem yaratmak’
Atabay Suriye sorununun en başta Suriye idaresi olmak üzere bölgedeki ülkelerle ele alacak halde yeni bir politik düzlem yaratılması gerektiği görüşünde Askeri harekatta başarılı olunacağından kuşku duymadığını belirten Atabay fakat bunu taçlandıracak olanın politik düzlem olacağını vurguladı
*Ankara, YPG’yi, PKK’nın Suriye’deki uzantısı olarak görüyor ve bu yapıyla bağlı DSG’nin de ‘terör örgütü’ olarak kabul edilmesini istiyor. Lakin başta ABD olmak üzere Batılı güçler, Ankara’nın bu tezini kabul etmiyor. Ankara, YPG/DSG’ye silah verilmesine de sert formda karşı çıkıyor.