Batı bloğu Ukrayna üzerinden Rusya Federasyonu’na açılan savaşta ‘birlik görüntüsü’ sergilerken uyguladıkları ağır yaptırımların bumerang Escort bayan üzere dönüp kendilerini vurmasının sancılarını yaşamaya başladı ABD ve AB çapında enflasyon oranları on yıllardır görülmemiş rekor düzeylere ulaşırken güç ve besin krizi Batı siyasi ve ekonomik sistemini giderek zorlamaya Bayan escort başlıyor Euro Bölgesi’nde nisanda yüzde 7 4 olan yıllık enflasyon mayısta yüzde 8 1’e kadar yükseldi En yüksek yıllık enflasyonun yüzde 39 2 ile güçte gerçekleştiği görülüyor
Bu şartlarda Batı Escort bloğu AB ve NATO önderler tepesine hazırlanırken Rusya Federasyonu da St Petersburg Memleketler arası İktisat Forumu’nda çok kutuplu dünya nizamı için alternatif iş birliklerine ağırlaştı Forumda Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin Ukrayna harekatının yanı sıra global duruma dair de kapsamlı değerlendirmelerde bulundu AB’nin ‘siyasi egemenliğini yitirdiği’ ve bürokratik seçkinlerin ‘başkasının dansına eşlik ettiği’ saptaması yapan Putin Rusya’ya açılan savaşta Avrupa’da eşitsizliğin derinleşeceği ve yapılan ekonomik yanılgıların seçkinlerin koltuklarından edecek gelişmeleri tetikleyeceğini öngördü Batı’nın planı Rus iktisadını küstahça yok etmekti fakat işe yaramadı diyen Putin Moskova’nın kendisiyle çalışmak isteyenlerle işbirliğini geliştireceği bildirisi verdi Rusya önderi ABD’nin kendisini ‘Tanrının yeryüzündeki elçisi’ ilan ettiği tek kutuplu tertibinin devam etmesinin imkanı olmadığının altını çizdi
Ukrayna çatışmasının global yankıları ve Putin’in St Petersburg Forumu ndaki konuşmasını gazeteci ve müellif Hasan Erel ile konuştuk
‘ABD kerameti kendinden menkul kurallara dayalı nizam edebiyatı yapıyor’
Hasan Erel e nazaran Rusya Devlet Lideri 2007’deki Münih konuşmasındaki ikazlarını çağrıştırırcasına St Petersburg konuşmasında ‘tek kutupluluğunun’ artık bittiğini ilan etti Batı’nın kerameti kendinden menkul bir ‘kurallara dayalı düzen’ edebiyatı yaptığını söyleyen Erel bunun ABD’nin adaletsiz hegemonyası olduğunu herkesin bildiğini lisana getirdi Erel buna karşılık Putin’in Artık yarı sömürge diye bir şey olmaz ya koloni ya da hâkim devletsiniz iletisinin kıymetli olduğu görüşünü lisana getirdi
“Putin’in söylemi çok net. Bunu birinci defa 2007’deki Münih Güvenlik Konferansı’nda söylemişti, tek kutuplu dünyanın sonuna geldik diye. St. Petersburg’da da bundan 15 yıl sonra tek kutupluluğun bittiğini ilan etti. Jeopolitik bildiriler verdi. Amerika, kerameti kendinden menkul kurallara dayalı nizam edebiyatı yapıyor. Bu sistemin kurallarının ne olduğunu açıkça söylemiyor. Lakin bu herkesin bildiği üzere büsbütün Batı’nın çıkarlarının ön planda olduğu, Amerika’nın büyük abi olduğu bir nizamın ismi bu. Geçmişte sömürgeci Avrupa imparatorluklarında ‘kaderin buyruğu budur, beyazların tüm dünyayı yönetmesi’ üzere, ‘kurallara dayalı düzen’ de büsbütün adaletsizlik içeren bir şey. Afrikalıların köle olarak kullanılmasını ya da Amerika’daki yerlilerin soykırıma uğratılması bu kapsama giriyor. Bugün dünyada yaşanan birçok savaş, çatışmalar da bunun içerisinde. Putin’in orada bir değerli iletisi vardı, ‘Artık yarı sömürge diye bir şey olmaz, ya koloni ya da hâkim devletsiniz’ dedi. Burada verdiği bildiri küreselciler ile ulusalcılar savaşında, küreselcileri Batılılar olarak alırsak, ulusalcılar ulusal hükümran devletler Rusya, Çin ve gelişen öbür ülkeler olarak algılanabilir. Burada yalnızca Rusya-Amerika çatışması değil dünyanın bir doğu-batı çatışması üzere bir jeopoilitik bir çatışmayı ortaya koydu.”
Dünyada fay çizgileri harekete geçti’
Rusya için Ukrayna harekatının başarılı bir formda ilerlediğini ve bunu artık Biden ve Stoltenberg üzere isimlerin de teslim etmek durumunda kaldığını belirten Erel lakin sorunun burada bitmediği görüşünde Erel Balkanlar’dan Çin’in Tayvan belgesine pek çok bölgede fay sınırlarının harekete geçtiği görüşünde
”Şu anda Ukrayna’da Rusya’nın harekatı kendi planlarına nazaran muvaffakiyetle yürütülüyor. Sıra Odessa’ya geldi. Ukrayna’nın karaya kapalı bir ülke olarak kalması kelam konusu. Polonya ile Ukrayna’nın geri kalanının birleşmesi bile konuşuluyor. Putin, burada Rusya’nın alanda bir üstünlüğü de varken, ona dayanarak konuştu. Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 12’sini oluşturan başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımların aykırı teptiğini söyledi. Avrupa’nın 400 milyar euro ziyana uğradığını ve Almanya’daki üretici enflasyonun yüzde 33’lere geldiğini, sonuçta yaptırımların karşıt teptiğini söyledi. Bunda kazanan bir tarafın başkanı üzere bir hava vardı. Çok da haksız değil. Olağanda Kissenger’ın devreye girip ‘Ukrayna’nın toprak kaybını kabul edip uzlaşmaya varalım, Çin ile Rusya’yı birleştirmeyelim’ ikazları dinlenmiş üzere gözükse Biden ve Stoltenberg de Ukrayna’nın alanda kaybettiği ve Rus nüfusun yüklü olduğu Donbass’ın Ukrayna’da kalamayacağını kabul etse de olay çabucak bitmiyor. Kaliningrad yolunun kapatılması, Polonya’nın Ukrayna’nın içine girmesi tekrar alarmları çaldırıyor. Balkanlar tansiyon içinde. Türkiye’de Montrö mutabakatı ve Karadeniz’in değeri ortaya çıktı. Türkiye ile de Yunanistan gerginliği, İsrail’İn İran’a karşı hava savunma ittifakı ismi altında Arap ülkeleriyle Amerika alanında ittifak hareketi başlatması; Çin’in Tayvan sorununda dikenlerini göstermesi; dünyada fay çizgilerinin harekete geçtiğini gösteriyor.”
Batılı ülkeler siyaseten hem iç kamuoylarında hem ekonomik olarak büyük ziyana uğradı
Avrupalıların gidişattan büyük ziyan gördüklerini anımsatan Erel Scholz Draghi ve Macron un geçen hafta trenle yaptıkları Kiev ziyaretini takiben savaşın sürmesi için bastıran Britanya’nın Başbakanı Johnson’ın da ayrıyeten Kiev’e gitmesine atıf yaptı Erel Kiev’in ‘savaşı kaybediyoruz’ telaffuzları ortadayken Britanya ve Almanya genelkurmay liderlerinin nükleer savaşı bile göze alan açıklamalarının yarattığı tehlikelere dikkat çekti
“İngiltere burada oyunu bozan bir ülke üzere görünüyor. AB’nin tren yolcusu üç önderi aslında Zelenskiy’e ‘Rusya ile anlaş, toprak kaybını kabul et’ telkini yapmak için gittiler, yoksa ‘silah vereceğiz’ demeye gitmediler. Avrupalılar büyük ziyan görüyorlar, bunlar refah toplumları. Refahları etkilendiğinde ona nazaran hal almak durumundalar. Burada demokrasi ve seçimler var. Herkesin koltuğu tehlikede. Macron, parlamentoda şu anda azınlığa düştü. Almanya’da da dert var. İngiltere’de de var. Biden’ın onay oranları çok düştü. İtalya o denli. Bütün bu krizde olan Batılı ülkeler burada siyaseten hem iç kamuoylarında hem ekonomik olarak büyük ziyana uğradılar. Kiev’den de sinyaller geliyor, biz bu savaşı kaybediyoruz, her gün 1000 askerimiz ölüyor. En son 50 subayın vurulduğu haberi vardı. Almanya Genelkurmay Lideri da sert bir açıklama yaptı. Nükleer savaşa hazırlıklı olun üzere bir açıklamasını gördüm. Almanya siyaseten özerk olsa da dış siyasette Amerika’nın tesiri altında. Sanki İngiltere Genelkurmay Başkanı’na bir dayanak mi diye düşündüm, nükleer savaşa da hazır olmalıyız üzere bir açıklama yapmış. Orada da içeride zıtlaşmalar var demek ki.”
‘Türkiye çok önemli ikilem içinde tek başına bütün NATO ya meydan okuyabilir mi bilemiyorum’
Batı’ya endeksli bir ülke olan Türkiye’nin önemli ikilem içinde olduğunu belirtirken tek başına NATO’ya meydan okumasının zahmetine dikkat çeken Erel Türkiye’nin siyasetin Batı kampında dursa bile jeopolitik çıkarları açısından burada olmadığı görüşünde Erel’e nazaran Türkiye’nin doğu ve güney ülkeleriyle işbirliği yapması gerekecek
“Türkiye çok önemli bir ikilem içinde. Hem Batı’ya endeksli bir ülke, münasebetleri çok fazla tartıda. Tek başına bütün NATO’ya meydan okuyabilir mi, bilemiyorum. Pazarlık yapılacaktır. İsveç ve Finlandiya’nın üye olması karşılığında teröre dayanak verilmesine karşı çıkılması, Doğu Akdeniz, Ege’de kimi ödünler alınması ya da Montrö’nün fazla zorlanmaması üzere ödünler istenecektir. Öbür taraftan farklı bir durum da var. Türkiye siyaseten Batı’nın kampında dursa bile jeopolitik çıkarlar açısından Batı kampında değil. Şimdiye kadar Amerika’nın ileri karakolu olarak Sovyetler’i Asya’yı denetim altına alması için ‘kullandığı’ bir ülkeydi. Türkiye’nin bu şartlar altında daha fazla kullanılacak bir durumu yok. Bugün Türkiye’deki iç politik denkleme dayalı olarak konuşmuyorum, teorik olarak söylüyorum. Türkiye’nin yıllar içerisinde başka doğu ülkeleriyle, güney ülkelerle işbirliği yapması gerekecek.”
BRICS’in genişletilmesiyle yeni bir G8 den kelam ediliyor
Özellikle Rusya Türkiye bağlarının çok değerli olduğu görüşündeki Erel BRICSR’in genişletilmesiyle yeni bir G8’den kelam edildiğini aktardı
“Özellikle Rusya ve Türkiye bağları çok değerli. Türkiye, doğalgazını Rusya’dan alıyor. Karadeniz’de Rusya ile istikrar sağlıyor. Doğu Akdeniz’de hatta Ortadoğu’da Astana çerçevesinde alakaları var. Birebir vakitte Çin’in Nesil Yol projeleri, Rusya’nın Avrasya İktisat Birliği, artık BRICS’in genişlemesi kelam konusu. Yeni bir G8’den kelam ediliyor; Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan, Meksika Türkiye, Endonezya ve Arjantin ya da öbür büyük bir ülkenin eklenebileceği söyleniyor. Rusya’nın şu anda Türkiye’ye çok fazla gereksinimi var. Türkiye, Rusya’nın dünyaya açılan kapısı oluyor. Rusya şunu da düşünüyor. İran üzerinden bir Hazar geçişli Basra Körfezi’ne yeni bir rota çizdi. İran üzerinden geçen rota 7200 km, Hint Okyanusu’na inecek bir rota. Bu da yeniden bypass edecek alternatif bir rota olarak görülüyor. İsrail’in Amerika’nın takviyesiyle bir anda İran’a karşı atağa kalkmasını buna da bağlıyorum. Aslında yaşadığımız dünyadaki sorunların hepsi jeopolitik ve güç koridorları üzerinden çatışma halinde yürüyor. Çin’in Jenerasyon Yol projesi Suriye’de büyük bir iç savaşa neden oldu. Amerika’nın o rotaları kapamak için istikrarsızlık getirmesi sonucu oldu. Ukrayna da temaslı. Buradaki savaşın altı yıl evvel Pentagon’da simile edildiği ortaya çıktı.”
‘İran yahut Çin üzerinden sertleşmelere yönelik farklı senaryoları göreceğiz’
ABD’nin Rusya’yı Çin’in yanına iterken Avrupa’yı yanına çektiğini fakat Asya Pasifik’te Çin’e karşı attığı adımlara karşılık Latin Amerika’dan Afrika’ya zahmetler yaşadığını söyleyen Erel buna karşılık St Petersburg Forumu’na dünyanın dört yanından yapılan iştiraklere atıfta bulundu Erel’e nazaran fay çizgileri sarsılmaya devam edecek ve İran yahut Çin üzerinden sertleşen farklı senaryolar gündeme gelebilir
“Şu anda Amerika’nın önceliğinin Rusya ile Çin’i bir ortaya getirmemek olarak söyleniyor fakat Amerika’nın önceliği Avrupa’yı elinden kaçırmamakmış. Rusya’yı sonuçta Çin’in yanına itti ancak Avrupa’yı da yanına çekti. Arktik’ten Hint-Pasifik deniz ve kara yollarında global olarak Çin ya da Asya merkezli ticaret yollarının hepsinde bir blokaj uygulamaya çalışıyor. Afrika ve Güney Amerika da var bunun içinde. Güney Amerika’daki pek çok ülkenin idaresi Amerika’ya muhalif sol iktidarlar. Afrika Kongo’da Amerikan yanlısı idare devrildi. Pek çok Afrika ülkesi Petersburg doruğuna geldi, Rusya’dan tahıl alıyorlar, petrolden de kıymetli. Rusya’nın en büyük tahıl ithalatçısı Mısır, baş konuktu. Bütün bu global istikrarlar ulaşım ve güç koridorları üzerine heyeti. Amerika en başta Ukrayna ile Kuzey Akım 2’yi kesti. Bu fay sınırları sarsılmaya devam edecek. Madrid’de ortaya çıkar. Bir an evvel bütün bu savaşın bitirilip, ortalığın istikrara varması. Amerika’da büyük bir buhran da ortaya çıktı, resesyona varan ekonomik bir buhran. Merkel’in aracı olması kelam konusu. Türkiye aslında dünden arabulucu olmak için hazır. Ya da Litvanya, Baltıklar, Polonya yani Avrupa merkezli, İran yahut Çin üzerinden sertleşmelere yönelik farklı senaryoları göreceğiz.”