Tüm Amerika kıtasındaki devletlerin modülü olduğu Amerikan Devletleri Örgütü’nün son tepesi ABD’nin Los Angeles kentinde düzenlendi. Biden idaresinin Küba, Venezuela ve Nikaragua’yı dışladığı tepeye Meksika Devlet Lideri Andres Manuel Lopez Obrador başta olmak üzere bir dizi başkan protesto ederken, iştirakçi 21 başkanın azımsanmayacak bir kısmı eleştirel iletiler verdi.
Biden, konuşmasında Amerika kıtasıyla yeni ekonomik iştirake vurgu yapıp, 1.9 milyar dolarlık altyapı yatırımından kelam ederken, asıl kaygısı Latin Amerika’dan ABD’ye yönelen göç olgusuydu. Lakin Biden, uzun yıllardır var olan göç meselesini üç aylık Ukrayna operasyonuna bağlayıp Rusya’yı suçladı. Pek çok ülkenin başkanı ise ABD’nin ikili standartlarına atıf yaparken, bilhassa Küba’ya yönelik on yıllardır süren ambargoyu eleştirdi. Doruğa Obrador yerine katılan Meksika Dışişleri Bakanı ise örgüt içerisinde ıslahata gidilmesi için bir çalışma kümesi kurulması gerektiğinin altını çizdi.
ABD ana akım medyası tepeyi Biden idaresi için ‘büyük başarısızlık’ olarak yorumlarken, sayılar da Çin’in Latin Amerika ülkelerinin tümüyle ticaret hacminde ABD’yi solladığına işaret ediyor.
Biden idaresine adeta ‘kazan kaldırma’ alametlerinin yükseldiği Amerikan Devletleri Örgütü doruğunu gazeteci ve müellif Çağlar Tekin ile konuştuk.
‘Amerika’nın en güvendiği bölge Latin Amerika’ydı. Orada da işlerin yürümediğini anlıyoruz’
Çağlar Tekin’e nazaran, ABD idaresi Ukrayna cephesinde zorlanır, Asya’da Çin’e karşı kutuplaştırıcı atılımlar yaparken en güvendiği ve ‘arka bahçe’ addettiği Latin Amerika’da da zorlayıcı bir durumla karşı karşıya:
“Latin Amerika’nın ‘arka bahçe’ olarak algılanması gerçekliği her sınandığında kendini doğrulayan bir tabirdi. Fakat bunun dağıldığını görüyoruz. Bu Latin Amerika’ya has de değil. Ukrayna çatışması başlığında da bunu görmeye başladık. ABD’nin bölgedeki Avrupa ikinci kumandanının yaptığı açıklama kıymetliydi, ‘200 binden fazla adam öldürdüler. Şayet Ukrayna masaya oturmazsa, savaşabilecek bir ordusu da kalmayacak’ dedi. Bunlar kritik çıkışlar. Keza öbür bir tansiyonu önümüzdeki devirde dünyada daha belirleyici olacak olan Çin üzerinden izliyoruz. ABD Asya’da Çin’e karşı kutuplaşma yürütmeye çalışıyor. Amerika’nın en güvendiği bölge Latin Amerika’ydı. Orada da işlerin yürümediğini anlıyoruz. Amerika, 2009 Honduras darbesi sonrası Latin Amerika’da çok önemli bir yüklenme süreci geçirdi. Pek çok ülkede iktidarları değiştirdi, darbeler yaptırdı. Fakat darbelerin geri dönüşü yaşanmaya başladı. Honduras’ta, Bolivya’da gördük. Kolombiya’da tarihinde birinci sefer kendine solcu diyen bir liderin seçilmesi gündemde.
‘1994’te başlayan bu dorukların en düşük düzeyli iştiraki oldu’
Tekin, Biden’ın Küba, Venezuela ve Nikaragua’yı dışladığı Los Angeles doruğunda Meksika’nın başını çektiği önder boykotuna atıf yaparken, bunun 1994’te başlayan dorukların en düşük düzeyli olanı haline geldiğini vurguladı:
‘Latin Amerika’da Çin, iktisadi figür olarak ABD’den daha güçlü bir pozisyonda’
Tekin’e nazaran Latin Amerika’da siyasi güç olarak ABD karşısında istikrar sağlayacak bir rakip bulunmasa da iktisadi manada Çin belirdi. Tekin, Biden’ın ‘Çin’i dengeleyeceğiz’ yolundaki kelamlarının işare ettiği yeni duruma dikkat çekti:
“Amerika’nın karşısında bir istikrar sağlayacak politik güç Latin Amerika’da hala yok. Ancak iktisadi figür var. Çin bir iktisadi figür olarak orada Amerika’dan güçlü bir durum almış durumda. Esasen Biden da Çin’i dengeleyeceğiz diyerek kritik bir cümle etti. ABD’nin art bahçesi diye andığımız bir coğrafyada Amerikan Lideri, kendisini Çin’i dengeleyeceğini vaadetmek zorunda hissetti. Bu ABD ve Latin Amerika ilgileri açısından kritik bir cümle. Bu bir hegemonya iklimi. ABD’nin Ortadoğu’da, Asya’da, Doğu Avrupa’da güç kaybetmesi, bunlar tartışma başlığı olabilir. Lakin Latin Amerika’da bunun yaşanması, Amerika’nın kendisini bir yatırımla bir arada Çin’i dengeleyebileceğini söylemesi, Biden’ın bahsettiği ölçü 2 milyar dolar civarında, bunun temel harcanacağı toplam da Amerika’ya yönelen göçün durdurulması üzerine kullanılacak.”
‘Zirveye katılan tüm başkanlar ABD’ye sitem etti’
Tekin, Ukrayna’ya 40 milyar dolar sunan Biden idaresinin Latin Amerika için 1.9 milyar dolar kalkınma yatırımından bahsetmesi ‘gülünç’. Tekin, Biden’ın telaffuzlarının tepede karşılığını bulmadığını lisana getirirken, çabucak bütün başkanların ABD idaresine sitem ettiğinin görüldüğünü belirtti: