Rahmet, mağfiret ve günahlardan arınma mevsimi on bir ayın sultanı Ramazan ayında idrak edilecek kıymetli günlerden biri olan Kadir Gecesi, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’e Kuran-ı Kerim’in nazil olduğu gece olarak biliniyor.
Ramazanın 27. gecesine denk gelen ve Kur’an-ı Kerim’de “Bin aydan daha hayırlı” olduğu bildirilen Kadir Gecesi, Müslüman aleminin en kutsal günlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ayrıyeten bu gece, Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen tek gece olarak yer alıyor.
Ramazan ayının içinde yer alan Kadir Gecesi, bu yıl da koronavirüs önlemleri kapsamında mescitlerdeki toplu ibadet ve faaliyetlerin kısıtlanması nedeniyle meskenlerde idrak edilecek.
Kadir Gecesi’nin kıymeti ve manası merak edilirken, bu akşam yapılacak ibadetlerde internette aranan mevzular ortasında yer alıyor.
İşte, Kadir Gecesi’nin mana ve kıymeti…
KADİR GECESİ’NİN EHEMMİYETİ
Kadir Gecesi’nin değerine işaret eden bir hadiste, evvelki ümmetlerin uzun ömürlü olmaları nedeniyle fazla sevap kazanma imkânına sahip bulunmalarına karşılık müslümanlara Kadir Gecesi’nin verildiği belirtilir (el-Muvatta?, “İ?tikâf”, 6).
Kadr müddetinde bildirildiğine nazaran, bu gecede Allah’ın müsaadesiyle melekler ve Cebrâil yeryüzüne iner ve gece boyunca yer yüzüne barış ve iyilik hâkim olur.
Kadir Gecesi’nin kesin olarak belirlenmemesinin hikmeti üzerinde duran âlimler, bu durumun gecenin feyzinden istifade etmek için daha uygun olduğunu söylemişlerdir. Çünkü Kadir Gecesi’nin bildirilmesi halinde müslümanlar yalnızca o geceyi ihya etmekle yetinebilirlerdi.
Halbuki kısmî belirsizlik sayesinde müminlerin Kadir Gecesi ümidiyle bütün Ramazan gecelerini ibadet şuuru içerisinde geçirmeleri kelam hususudur. Ayrıyeten Kadir Gecesi’nin bildirilmemesi yoluyla müslümanların bilerek ona saygısızlık göstermeleri yahut tâzimde çoka kaçmaları önlenmiş olur (Zemahşerî, IV, 273; Fahreddin er-Râzî, XXXII, 28-29).
Kur’an-ı Kerim’i bu mübarek gecede indirdiğini bizlere bildiren Rabbimiz, bu gecenin pahasını ve kıymetini ismini bu geceden alan Kadir müddeti ile anlatmıştır.
Allah (c.c.) Kadir Müddetinde, ”Şüphesiz, biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin! Kadir gecesi bin aydan daha güzeldir. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin müsaadesiyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir iyiliktir.” buyurarak Kur’an-ı Kerim’in bizleri bu gecede şereflendirdiğini ve bu gecenin Kur’an’ın ışığıyla bin aydan daha iyi olduğunu söylemektedir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v) de bu gecenin değerini “Kim Kadir Gecesini, faziletine inanarak ve mükâfatını da Cenâb-ı Allah’tan umarak ihya ederse, o kimsenin geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhârî, Kadir 1) biçiminde söz etmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de “Bin aydan daha hayırlı” olarak tanımlanan Kadir Gecesi’nde melekler ve Cebrail’in Allah’ın müsaadesiyle her iş için yer yüzüne inecekleri ve tan yerinin ağarmasına kadar o gecenin iyilik, barış ve selamet içinde kalacağı belirtilir.
Bu gece, Allah’a yakarmak, kendini muhasebeye çekmek, Kur’an ile yine tanışmak ve muhatap olmak suretiyle değerlendirilmelidir. Müslümanlar bu gece, bir sefer daha Kur’an’ın değerini düşünüp kavramalı ve onu okuyup anlamaya çalışmanın kurtuluşu için gerekli olduğunu idrak etmelidir.
KADİR GECESİ MANASI
Kadir sözü sözlükte, ”güç, erdem, karar, kıymet” manalarına gelmektedir. Kadir Gecesi terkibi ise dinî literatürde, ‘Ramazan ayında Kur’an-ı Kerim’in indirilmeye başlandığı gece” manasında kullanılmaktadır.
Vakit ve yerler, kendilerinde vuku bulan değerli hadiselerle bedel kazanmaktadır. Kadir Gecesi’nin değeri ise Kur’an’dan gelmektedir zira Aziz Allah’ın insanlara son hitabı ve kozmik bildirisi olan Kur’an bu gecede indirilmeye başlanmıştır.
Bu gece; kız çocuklarının canlı diri toprağa gömüldüğü, taştan, tahtadan ve helvadan yapılmış putların ilah kabul edildiği, zulümatın kol gezdiği ve cahiliye karanlığının çöktüğü diyarların İslam parıltısıyla tanışmaya, Kur’an’la aydınlanmaya ve Hz. Muhammed’in (s.a.v) risaletiyle şereflenmeye başladığı gecedir.
KADİR GECESİ’NİN İHYASI
Müminler için en hoş örnek olan Hz. Peygamber (s.a.v), Ramazan ayını, bilhassa de Kadir Gecesi’ni de içinde barındıran son on gününü en üst seviyede ihya eforu içerisindeydi.
Hz. Aişe (r.a.), bahisle ilgili olarak, ”Hz. Peygamber (s.a.v.), Ramazanın son on gününde, diğer hiçbir vakit yapmadığı kadar (taat ve ibadet konusunda) uğraş ederdi.” (İbn Mace, Sıyam, 57.) buyurmaktadır.
Birebir halde Hz. Peygamber’in (s.a.v), Ramazan ayının son on gününe girildiğinde dünyevî işlerden uzaklaşıp itikâfa çekildiği, geceleri daha çok ibadet ve tefekkürle geçirdiği ve ailesini de bu hususta teşvik ettiği belirtilmektedir. (bkz. Buhârî, “Fazlu leyleti’l-Kadr”, 5; “İ‘tikâf”, 1; Müslim, “İ‘tikâf”, 1-5; Tirmizî, “Savm”, 73.)
Münasebetiyle Hz. Peygamber’in (s.a.v) bilhassa itikâf için Ramazan’ın son on gününü tercih etmesi, hem Kadir Gecesi’ni yakalamak hem de Ramazan’ın feyzinden azami ölçüde istifade etmek içindir. Öte yandan bir Müslümanın, bu mübarek gecenin değerini bildiği üzere onun faziletini aile fertlerine de öğretmesi ve onları bu geceyi ihyaya teşvik etmesi nebevî ahlaka uygun haldir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v), bu gecenin nasıl geçirilmesi gerektiği konusunda şanlı bir örnek teşkil ettiği üzere ümmetini de bu gecenin kadrini bilmeye ve onu ihya etmeye davet etmiştir.
Hakikaten Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmaktadır: ”Kim Kadir Gecesi’ni, faziletine inanarak ve alacağı sevabı Allah’tan bekleyerek ibadet ve taatle geçirirse geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhârî, Leyletü’l-Kadr, 1.)
Bir öteki rivayette ise Hz. Aişe’nin (r.a.) Hz. Peygamber’e (s.a.v) bu gece nasıl dua etmesi gerektiğini sorması üzerine Rasulüllah’ın (s.a.v), ”Allahümme inneke afuvvun tuhıbbü’l-afve fa‘fu annî” ”(Allah’ım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet!)” (Tirmizî, Deavât, 85.) halinde dua etmesini tavsiye ettiği görülmektedir.
Kaynaklarda bu geceye has bir ibadet biçimi yer almamakla birlikte, Kadir Gecesi’ni ihya edebilmek ismine varsa kaza namazı kılmak, yoksa beyhude namaz kılmak, tespih, tehlil ve zikirde bulunmak, işlenen günahlardan dolayı gözyaşları içinde ve pişmanlık duyarak Ulu Allah’a içten ve samimi tövbede bulunmak, bu geceye verilen değerin kaynağı olan Kur’an-ı Kerim’i ruhumuza nakşederek okumak, dua etmek, yoksulları, yetimleri, yaşlıları ve çocukları sevindirmek, verdiği nimetlerden ötürü Büyük Allah’a şükretmek, nefis muhasebesi yapmak ve mümkünse itikâfa girmek bu geceyi ihya etmenin en uygun yolları ortasında sayılabilir.