Dünyanın en büyük 18. iktisadı olan Türkiye, birçok ülke için ‘altın kapı’ niteliğinde oldu ve olmaya devam ediyor ve Vietnam bu bahiste bir istisna değil.
Vietnam Toplumsal Bilimler Akademisi Afrika ve Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Yöneticisi Dr. Le Phuoc Minh, Sputnik’e açıklamasında, Vietnam ve Türkiye ortasındaki ticari ve ekonomik ilgilerin son 44 yılda daima geliştiğini ve kimi muvaffakiyetler elde ettiğini lisana getirerek bu mevzuda şu değerlendirmede bulundu:
“Vietnam ve Türkiye’nin çok ortak noktası var, lakin tıpkı vakitte birçok farklılığı var. Örneğin iki ülkenin ihracatında birçok rakip mal bulunuyor, halbuki bunlar birbirini tamamlayabilecek nitelikte. Vietnam, Türkiye’ye elektronik kesimleri ve tarım eserleri ihracatında avantaja sahip. Türkiye ise Vietnam’a krom, deri eserleri, Avrupa standartlarına nazaran monte edilmiş kimi teknolojik eserler ihraç ediyor.”
“Vietnam ve Türkiye ortasındaki ticari ve ekonomik işbirliği iki kademede gelişti. Birinci basamak, 1978 yılında iki ülke ortasında diplomatik bağlantıların kurulmasıyla başladı ve 1997’de ikili mutabakatın imzalanmasıyla sona erdi. Bu devir içinde, Türkiye ABD’nin yakın müttefikiydi ve iki global kamp ortasındaki ilgiler epey gergindi, hasebiyle Vietnam-Türkiye alakaları çok mütevazıydı.”
Son 10 yılda Türkiye’nin dış siyasette doğu kanadına daha fazla değer verdiğini lisana getiren Dr. Le Phuoc Minh, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“1997’de başlayan ve günümüze kadar süren ikinci kademede, iki ülke ortasındaki bağlar daima gelişti. Son 10 yılda Türkiye, dış siyasetinin doğu kanadına büyük dikkat ayırıyor ve Vietnam, ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ülkeleri ortasında Türkiye’nin kıymetli ortaklarından biri. İki ülke ortasındaki ticaret bariz halde büyüyerek 2010 yılında 1 milyar dolara, günümüzde de 3 milyar dolara yükseldi. Fakat Vietnam, Türkiye’yle ticarette fazla veriyor ve bu durum, her iki ülkenin hükümetlerini endişelendiriyor. Türkiye’nin Vietnam’daki yatırım faaliyeti 100 milyon dolar olarak varsayım ediliyor. Bu da, Kore, Japonya yahut Singapur ile kıyaslandığında çok mütevazı bir sayı. Vietnam’ın büyük yatırımcıları da şimdi Türkiye pazarına gelmedi. Bence Vietnam Türkiye’yi Ortadoğu’ya açılan bir kapı olarak görüyorsa, her iki ülkenin de ticarete ve yatırıma katiyetle daha fazla ehemmiyet vermesi gerekiyor.”
İki ülke ortasındaki en büyük potansiyele sahip alandan birinin turizm kesimi olduğunun altını çizen Dr. Le Phuoc Minh, iki ülkenin karşılıklı potansiyellerini tam manasıyla kullanmadığını söz etti:
“İşbirliği için büyük potansiyele sahip alanlardan biri turizm. Türkiye büyük turizm fırsatlarına sahip bir ülke. İstanbul’dan birkaç saat içinde dünyanın en ünlü turistik destinasyonların yarısına ulaşılabiliyor. İstanbul’un kendisi ve Türkiye’deki öteki birçok hoş yer, yabancı ziyaretçiler için alımlı destinasyonlar niteliğinde. Ama şimdi Vietnam bu potansiyeli gerektiği biçimde kullanmıyor. 2010’da evvel Ho Chi Minh Kenti’nden, akabinde Hanoi’den İstanbul’a açılan uçak seferleri halâ tek günlük uçak seferleridir. Vietnam’ın da büyük turizm fırsatlarına sahip olduğunu ve her iki tarafın da iktisadın bu dalının gelişimine katkıda bulunması gerektiğini düşünüyorum.”
“Ayrıca Vietnam’ın Türkiye pazarına işlenmiş tarım eserleri yahut montaj için bileşenler tedarik ederek Ortadoğu pazarlarının kapılarını basitçe açma fırsatına sahip olduğuna inanıyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu bölge ülkelerine yönelik yeterli komşuluk siyaseti bu işi kolaylaştırıyor. Türkiye, Müslüman ülkeler ortasında en açık ülke ve dostça dış siyaseti Vietnam’ın kendisine daha da yakınlaşmasına yardımcı oluyor. İkili alakaların gelişme potansiyeli çok yüksek ve bu ‘altın’ fırsatı kullanmak için her iki tarafın da siyasi ve ekonomik sistemleri düzgün kullanması gerekiyor.”
“İlk olarak, her iki taraftan da yatırımcıları teşvik etmek gerekiyor. Türk yatırımcıların Vietnam’a gelmesi Ortadoğu’daki başka ülkelerden yatırımcıları da çekecek ve bu da her iki tarafa büyük ekonomik yararlar sağlayacak. İkincisi, iki ülke ortasında üst seviye delegasyon değişimi ağırlaştırılmalı. Son 10 yılda bu cinsten yalnızca yaklaşık 10 tane ziyaret gerçekleşti, bu da öbür ülkelerle kıyaslandığında çok az.”
Tüm bunlarla birlikte eğitim alanında da karşılıklı işbirlikleri geliştirilmesinin iki ülkeyi birbirine yakınlaştırmaya yardımcı olan kültürel değişime de katkı sunacağını söyleyen Dr. Le Phuoc Minh kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ayrıca eğitim alanında işbirliklerinin geliştirilmesi gerekiyor. Türkiye ileri eğitime sahip bir ülke, Türk üniversiteleri dünyanın birinci 100 ortasında yer alıyor, Türkiye’nin yurtdışındaki eğitim bölümüne yaptığı yatırımlar muazzam. Vietnam’ın bu alanda işbirliği fırsatlarını yakalaması, tıpkı vakitte Türk öğrencileri de kendi eğitim kurumlarına çekmesi gerekiyor. Bu, insan kaynakları oluşturmaya, karşılıklı anlayış ve itimadı geliştirmeye ve gelecekte ticaret ve yatırım işbirliğinin geliştirilmesi için bir köprü kurmaya yönelik uzun vadeli bir strateji. Birebir şey, iki ülkeyi birbirine yakınlaştırmaya yardımcı olan kültürel değişim için de geçerli.”