İsviçre‘nin Cenevre kentindeki Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 12. Bakanlar Konferansı’nda üye ülkeler, besin güvenliği problemiyle çaba, balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması ve Kovid-19 aşılarının adil erişimin sağlanmasının yanı sıra elektronik ticaret, global salgınlarla uğraş ve DTÖ’nün ıslahatı hususlarında mutabakata vardı.
WTO agrees deals on Covid vaccines and overfishing https://t.co/66f1ou9TZN
— BBC News (World) (@BBCWorld) June 17, 2022
Kapanış oturumunun akabinde lokal saatle dün sabah 06.15’te düzenlenen basın toplantısında konuşan DTÖ Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, iştirakçi bakanların “şimdiye kadar hiç görülmemiş mutabakatlara vardığını” belirterek, “DTÖ uzun vakittir bu kadar kıymetli sayıda çok taraflı sonuçlara şahitlik etmedi” dedi.
At last, we delivered! A successful @wto MC12 with 6 plus solid deliverables, from the TRIPS waiver, to fisheries to the e-commerce moratorium and more! Sincere thanks and congratulations to Ministers, Ambasadors, Senior Officials and Secretariat Staff for making this work! pic.twitter.com/qlaL2WTY9c
— Ngozi Okonjo-Iweala (@NOIweala) June 17, 2022
Varılan mutabakatların dünya çapında büyük farklılıklar yaratacağını kaydeden Okonjo-Iweala, “Çıkan sonuçlar, DTÖ’nün global acil durumlara gereken karşılığı verebileceğinin göstergesidir” değerlendirmesinde bulundu.
20 yıldan sonra balıkçılık sübvansiyonunda anlaşma
DTÖ’nün sitesinde yayımlanan 12. Bakanlar Konferansı Sonuçları dokümanında iştirakçi üyeler, çok balık avcılığının önüne geçilmesi için 20 yıldan fazladır müzakereleri süren balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması konusunda anlaştı.
Üye ülkeler ayrıyeten Kovid-19 aşılarına global alanda eşit erişim için aşıların patent hakkından süreksiz müddetliğine vazgeçilmesinde mutabakata vardı.
WTO agrees partial patent waiver for Covid-19 vaccines https://t.co/RyBJ48upcv
— Financial Times (@FT) June 17, 2022
Gıda güvensizliğiyle çaba edilmesi için gerekli önlemlerin alınması, ticari eserlerin elektronik taşınmasında gümrük vergisi borçlarının 2 yıl daha ertelenmesi ve gelecek global salgınlarla çaba de mutabakatın sağlandığı hususlar ortasında yer aldı.
Konferans kapsamında son olarak, DTÖ’nün mevcut Uyuşmazlıkların Halli Sistemi ve Temyiz Organı ile kanunnamesinde değişikliğe gidilmesi tarafında karar alındı.
Hindistan’ın itirazları konferansı uzattı
12 Haziran’da başlayan DTÖ 12. Bakanlar Konferansı’nın birinci gününde Genel Yönetici Okonjo-Iweala, müzakere mevzularında mutabakatlara varılmasına dair “tedbirli iyimserlik” içinde olduğunu belirtmiş ve “bir yahut iki hususta muahedeye varılırsa bunu muvaffakiyet sayacağını” lisana getirmişti.
164 ülkeden 100’ün üzerinde bakanın katıldığı konferansta Hindistan, balıkçı sübvansiyonlarının azaltılması ve besin ihracatının yasaklanmasına dair kimi önlemlere itirazda bulunmuştu.
Hindistan’ın itirazları nedeniyle mutabakatların kilitlenmesi, 15 Haziran’da bitmesi planlanan konferansın uzamasına yol açmıştı.
Bakan Muş: Kapsayıcı ve istikrarlı bir ıslahat sürecini hemen başlatmalıyız
Konferansta Türkiye’yi temsil eden Ticaret Bakanı Mehmet Muş, konuşmasında ıslahat daveti yaparak, “DTÖ’nün ıslahata gitmesinin uzun müddettir beklenen ve salgın sonrası periyodun en kıymetli gündemlerinden biri olduğuna inanıyoruz. Besbelli gaye ve somut çalışma planlarının olduğu kapsayıcı ve istikrarlı bir ıslahat sürecini ivedilikle başlatmalıyız” tabirlerini kullanmıştı.
– En son mutabakata 2013’te varıldı
DTÖ üyesi bakanlar en son 2013’te Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen konferansta, ticaret kolaylığı muahedesine varmıştı.
Arjantin’in başşehri Buenos Aires’te 2017’de düzenlenen 11. Bakanlar Konferansı’nda, uzun müddettir müzakere edilen mevzularda muahede sağlanamamıştı.