Giresun Bulancak’ta 2019 yılında farklı bir fındık tespit edildi. Bu fındık çeşidinin verimli olması nedeni ile incelemesi başlatıldı. İki yıl süren sürecin sonunda da fındığı birinci bulanlardan birinin soyadı verilerek tescillendi.
Erken hasat özelliğine sahip
Giresun’da, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Fındık Araştırma Enstitüsü tarafından tescillenen “Çetiner”, başka çeşitlere nazaran erken hasat özelliğiyle ön plana çıkıyor.
Enstitü Müdürü Aysun Akar, yeni fındık çeşidinin farklı olduğunun tespiti üzerine Giresun’un Bulancak ilçesinden alınarak enstitüye getirildiğini söyledi.
Kelam konusu çeşidin erken hasat edilebildiğine işaret eden Akar, “Tombul yahut çakıldak çeşidi fındıkla kıyasladığımızda, daha erken hasat olgunluğuna erişiyor. Bir hafta kadar daha erken hasat olgunluğuna gelip hasat edilebilir.” biçiminde bilgi verdi.
Randıman ve kalite açısından tescil edilmeye uygun bulundu
Randıman ve kalite özellikleri bakımından yapılan incelemeler sonucu, 2019’da yeni çeşidin tescil edilebilir olduğuna karar verildiğini anlatan Akar, tescil için Ankara’daki Tohumluk, Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğüne müracaat ettiklerini belirtti.
Çetiner cinsi fındık iki yıl incelendi
AA’nın haberine nazaran, Akar, kelam konusu müdürlüğün iki yıl boyunca yeni çeşit fındığı incelediğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Yılda en az iki sefer deneme bahçesine gelip, belli periyotlarda çeşidimizin meyve oluşumu, hasat periyodu üzere fenelojik özelliklerini takip ettiler. Meyvelerden örnek aldılar ve müracaatımızın doğruluğunu onayladılar. İki yıllık sürecin sonunda bu yılın birinci aylarında üniversitelerden akademisyenlerin de iştirakiyle toplanan komite tarafından ‘Çetiner’ yeni bir çeşit olarak kabul edildi ve tescili onaylandı. ‘Çetiner’ ismi ise seleksiyon ıslahı tekniğiyle bu çeşidi bulan araştırmacılarımızdan birinin soyadı. Ahde vefa olarak düşündük ve ‘Çetiner’ ismini uygun bulduk.”
“Zar atma oranı yüksek”
Yeni çeşidin, Giresun tombul fındığına yakın oranda beyazlama özelliğine sahip yani zar atma oranının yüksek olduğunun altını çizen Akar, “Kabuk kalınlığı, tombul fındığa nazaran biraz daha kalın. Bunun yanında göbek boşluğu epey az, bu da aranan özelliklerinden biridir.” dedi.
“Verimli bir çeşit”
Akar, “Çetiner” çeşidinin verimli bir çeşit olduğunu vurgulayarak, “Fındıkta ekseriyetle bir yıl daha fazla eser, ikinci yıl daha az eser elde ederiz. Olağan bunu kimi kültürel tedbirlerle aşabilsek de bu periyodisite (yıldan yıla farklı verim) olayı fındık için değerli bir özelliktir. Bu çeşidimizde ise bu özellik ‘yok denecek kadar az’ diyebiliriz.” tabirlerini kullandı.
“Sahil kesimde yetiştirilebilir”
Aysun Akar, bu çeşidin, Türk fındık çeşitleri ortasında en erken yaprak açan çeşit olduğunu da vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Belki ‘erken yaprak açtığına nazaran, ilkbahar geç donlarına maruz kalabilir’ üzere bir algı olabilir ancak bu bu türlü değil. Şunu vurgulamak isterim; bu fındık çeşidini dona maruz kalmayan yerlerde, bilhassa de kıyı bölümü için tavsiye ediyoruz. Don riski olan yerlerde tavsiye edeceğimiz bir fındık çeşidi değil. Kıyı bölümünde de erken yapraklandığı ve meyve oluşturacak tomurcuğu bu yapraklar sardığı için bir nevi soğuktan koruyor. Don bakımından kıyı kesimde riski olmayan bir çeşit.”
“İklime uyumlu”
Akar, ortaya çıkardıkları yeni çeşitlerin iklime uyumluluğunu uzun vadeli düşündüklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“40-50 yıl sonra Doğu Karadeniz’in fındık tarım alanlarının nasıl bir iklime sahip olacağını aslında hiçbirimiz bilmiyoruz. Tahminen o periyotta erken yapraklanan, erken hasat olgunluğuna gelen bu yeni çeşidimiz ön plana çıkmaya başlayacak. Bu manada erken hasat özelliğinin iklim değişikliği sürecinde avantaj sağlayabileceğini düşünüyoruz.”