İnsülinin bedendeki rolünü anlayabilmek için, evvel bedenin enerjiyi nasıl aldığını ve kullandığını anlamalıyız. Yemek yediğimizde bedenimiz karbonhidratlar da dahil olmak üzere yiyeceklerimizdeki besinleri emer. Karbonhidratlar, bedenimizin güç için birincil yakıt kaynağı olarak kullandığı kan şekerine ayrılır.
İnsülin, kan dolaşımınızdaki glikozun hücrelerinize girmesine yardımcı olan pankreas tarafından üretilen bir hormondur. Glikoz ya yakıt olarak kullanılacak ya da yağ dokusu biçiminde depolanacaktır.
İnsülini bir anahtar ve hücrelerinizi konutun kilidi olarak düşünün. Glikoz, meskene giren insanlardır. İnsülin direnci ortaya çıktığında, anahtar kilidi tam olarak açamıyor demektir. Bu, meskenin dışındaki insanların “birikmesine” yani, kandaki şekerin artmasına neden olur.
Pankreasınız, bunu, kan şekeri düzeyinizi düşürmek için daha fazla insülin üreterek telafi etmeye çalışır ve sirkülasyondaki yüksek insülin düzeyleri ve yüksek kan şekeri ile baş başa kalırsınız. Vakitle bu, pankreası zorlar ve hasar görmesine neden olarak insülin üretiminin azalmasına yol açabilir. Bu, Tip 2 diyabet geliştirme riskini artırabilir.
İNSÜLİN DİRENCİ KİLO ALIMINA YOL AÇAR MI?
İnsülinin bedende birçok fonksiyonu vardır. Üstte da bahsettiğimiz üzere bir rolü de glikozu kandan uzaklaştırmak ve güç için kullanılmak üzere kaslara almaktır. Sahip olduğu öbür bir rol, yağ depolamayı teşvik etmek ve depolamadan yağın salınmasını yönetmektir.
Kanınızda glikoz biriktikçe, insülin bunu bir güç depolama formu olan yağ dokusuna dönüştürerek yönetir. Fakat, yağ olarak güç depolamadaki artış, olağanda olduğu üzere açlığımızı etkilemez. Bunun yerine, tatlılar yahut nişastalar için artan istekleri de artırır, zira bedeninizin bunlara yakıt için gereksinim duyar. Lakin yakıt, güç için kullanılacak hücrelere giremez. Bu, çok kalori tüketimine neden olarak kilo alımına neden olabilir.
Bu bilgilerin ışığında, insülin direncinin kilo vermeyi de zorlaştırması şaşırtan değildir.
İNSÜLİN DİRENCİNE NE SEBEP OLUR?
İnsülin direncine tam olarak neyin neden olduğu bilinmiyor, lakin aşağıdakilerin bir rol oynadığını biliyoruz:
Genetik yatkınlık: İnsüline uygun cevap vermeyen hücrelerle doğmuş olabilirsiniz. Ailenizde diyabetli şahıslar varsa, insüline cevap vermeyen hücrelere sahip olma riskiniz daha yüksektir.
Bilhassa karın etrafında çok kilo: Karın etrafında yağ depolanması, daha yüksek ölçüde viseral yağ (birkaç hayati organı çevreleyen derin karın yağı) ile sonuçlanır.
Düşük fizikî aktivite: Tipik olarak bir kişi ne kadar etkinse, hücreleri insülin için o kadar hassastır.
İşlenmiş yahut rafine karbonhidratlar açısından yüksek bir diyet: İşlenmiş karbonhidratlar, besin açısından yoksul kalori açısından zengindir. İçeriğindeki kolay şekerler kan şekerini apansız yükseltebilir ve bunlar çoğunlukla yağ olarak depolanır.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) üzere muhakkak sıhhat şartları: Polikistik over sendromu (PKOS), en yaygın endokrin bozukluklarından biridir. PKOS’lu bayanlar sistemsiz adet periyotları, çok beden tartısı, insülin direnci, akne, yüksek tansiyon ve kısırlıkla uğraş ederler.
Yaşlanma ve menopoz: Yaşlandıkça bedeninizin insülin kullanma yeteneği yavaş yavaş azalır.
İNSÜLİN DİRENCİNİ BİLAKİS ÇEVİRMEK İÇİN TEKLİFLER
İnsülin direnci, vakitle çok kan şekerinin kan damarlarına ve hayati organlara ziyan vermesine neden olarak önemli ve hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir. İşte insülin direncini aksine çevirmek için beslenmenizde dikkat etmeniz gerekenler.
Yağlardan korkmayın
Karbonhidrat tüketimi kan şekerinde artışa neden olurken, yağ tüketimi bunu tetiklemez. Her öğünde diyetinize tam, bitki bazlı yağ kaynakları eklemeye odaklanın. Kuru yemişler, yağlı tohumlar, avokado, zeytinyağı ve başka sağlıklı yağ seçeneklerini tercih edin.
Karbonhidratları makul seçin
Karbonhidratlardan korkmamıza gerek yok, kaygı edilmesi gereken şey karbonhidrat tipidir. Glisemik indeksi (GI) duydunuz mu? Bir karbonhidratın kan şekerini 0-100 ölçeğinde yükseltme yeteneğini sıralayan bir ölçektir. Düşük GI’ye sahip besinler kan şekerini olağanlaştırır, insülin düzeylerini istikrarlar ve ayrıyeten iştahı istikrarlar, insülin iştah açıcıdır.
Pekala, düşük glisemik indeks diyetini nasıl takip edebilirsiniz? Yüksek lifli karbonhidratları seçin ve bu karbonhidratları her vakit protein yahut yağ ile eşleştirin. Düşük GI besinler ortasında çilek, elma, ıspanak, fasulye, kinoa ve yulaf bulunur. Tahıl eserlerini tüketirken, işlenmemiş olanları tercih edin. Ayrıyeten rafine tahılları, patates eserlerini ve ek şeker içeren eserleri azaltın.
Enflamatuar besinleri sınırlayın
İnsülin direnci ve enflamatuar belirteçler kontaklı üzere görünüyor. Bu bağlantı tam olarak şu an için anlaşılamasa da, anti-inflamatuar özelliklere sahip besinlere odaklanmak ve iltihaplanmayı artırdığı gösterilen besinleri sınırlamak düzgün bir fikirdir.
İltihabı doğal olarak engeleyen özelliklere sahip yiyecekler şunlardır:
– Omega-3 yağ asitleri, zeytinyağı, avokado, ceviz ve keten tohumu üzere sağlıklı yağlar
– Portakal, domates ve yeşil yapraklı sebzeler üzere birden fazla meyve ve zerzevat
Bedendeki iltihabı artırma eğiliminde olan yiyecekler ise şunlardır:
– Trans yağ ve margarin üslubundaki yağlar
– Kırmızı et
– Paketli krema üzere işlenmiş süt eserleri
Özetle, insülin direnci kilo vermeyi engelleyebilir ve çeşitli sıhhat sıkıntıları için riski artırabilir. Genetik yahut ömür usulü faktörleri, insülin direncinin gelişimini neden olur. İnsülin direncini yönetmek ve diyet yoluyla aksine çevirmek mümkündür. Her öğüne sağlıklı, bitki bazlı yağlar, bütün, yüksek lifli, bitki bazlı karbonhidrat kaynakları ve anti-enflamatuar bileşenler eklemek insülin direncini yenmenin anahtarıdır.