İspanya’da 2016’da toplu tecavüz eden bir çetenin tacizle suçlanıp kefaletle özgür bırakılmasının yarattığı toplumsal infial, sonunda ceza yasasını değiştirtti. Solcu hükümetin geçen yıl hazırladığı açıkça istek gösterilmeyen cinsel ilgiyi tecavüz olarak tanımlayan tasarı, parlamentoda kabul edilerek maddeleşti.
“Yalnızca evet, evet demektir” diye bilinen yasa, 141 aleyhte oya karşı 205 lehte oyla parlamentoda onaylandı.
'Only yes means yes': Spain tightens sexual consent law https://t.co/SqzaJqXCDi
— Daily Round Up (@DailyRoundUp1) August 26, 2022
Buna nazaran yapılacak ıslahatla ceza yasasında “Rıza, yalnızca -vakanın şartları bağlamında- kişinin iradesini açıkça dışa vurduğu aksiyonlar yoluyla özgürce gösterdiğinde istek olarak tanınır” denilecek ve tecavüz için ‘açık istek olmaması’ tarifi getirilecek.
Bugüne dek tecavüz mağdurlarının şiddete yahut yıldırmaya maruz kaldıklarını kanıtlamaları gerekiyordu.
Eşitlik Bakanı Irene Montero, “Sonunda ülkemiz, tüm bağlantılarımızın merkezinde olması gereken şeyin istek olduğunu yasal olarak kabul ediyor” değerlendirmesini yaparak ekledi:
“Artık hiçbir bayan cinsel hücuma uğradığının kabul edilmesi için şiddet yahut gözdağına başvurulduğunu kanıtlamak zorunda kalmayacak.”
Hükümet, yasanın bayana yönelik şiddetin önlenmesi ve bunlarla uğraşa ait 2011 tarihli İstanbul Sözleşmesi’nin tavsiyelerine dayandığını vurguladı.
İstanbul Mukavelesi’nin birinci imzacısı olan Türkiye, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) kabul edilmiş ve Avrupa Kurulu bünyesinde imzalanmış milletlerarası sözleşmeden 20 Mart 2021’de AK Parti Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla çıkmıştı.
Montero, İspanya’nın 2018’de İsveç’te yürürlüğe giren ve net istek olmaksızın her türlü cinsel aksiyonu tecavüz kabul eden öncü maddeden da ilham aldığını belirtti.
2016’da İspanya’nın kuzeyindeki Pamplona’da boğaların sokaklarda koşuşturduğu San Fermin Festivali’nde kendilerine ‘kurt sürüsü’ diyen ve 18 yaşında bir bayana toplu tecavüz eden 5 erkek, başta yalnızca cinsel tacizle suçlanıp kefaletle özgür bırakılmıştı.
Erkeklerden ikisinin cinsel saldırıyı sinemaya çekmesi ve bunda mağdurun sessiz ve pasif gösterilmesi, yargıçlar tarafından “Rızası var” diye yorumlanmıştı.
Kadınların aylarca düzenlediği büyük protestoların akabinde ‘kurt sürüsü’ 9’ar yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Çünkü o periyotta şiddet yahut yıldırma olmamasıyla belirlenen cürümlere hafif cezalar veriliyordu. 2019’da Yüksek Mahkeme bu kararı bozup tecavüzden de hatalı bulduğu 5’linin mahpus cezalarını 9’dan 15 yıla çıkardı.
Kendini ‘feminist’ olarak tanımlayan İspanyol Sosyalist Personel Partili (PSOE) Başbakan Pedro Sánchez, Haziran 2018’de misyona geldiğinde tecavüz davalarındaki meçhullüğü ortadan kaldırmayı amaçlayan bir istek yasası çıkarma kelamı verdi.
“Yalnızca evet, evet demektir” diye bilinen yasa, birebir vakitte sokakta tacize ilgili maddeyi sıkılaştırıyor, okullarda duygusal ve cinsel eğitimi yaygınlaştırıyor ve cinsel şiddet mağdurlarının korunmasını ve tazminatını güçlendiriyor.
AFP’ye konuşan Fundacion Mujeres örgütünün lideri Marisa Soleto, böylelikle feminist hareketin uzun vakittir talep ettikleriyle ilgili en üst noktadan sonuç aldığını söyleyerek ekledi:
“Hem İspanya’da hem de ötesinde bir davranış değişikliği getireceğini umuyoruz.”