Halkın yarattığı ağızdan ağza, jenerasyondan jenerasyona gelen, çoklukla harikulâde durumları anlatan edebi istikameti fazla olan masalları hepimiz küçükken annemizden, babamızdan ve başka aile büyüklerimizden dinlemişizdir.
Uzun kış gecelerinde, dışarıda kar yağarken bir taraftan sobada kızartılan kestaneler, bir taraftan fokur fokur kaynayan demli çaylar eşliğinde masalı anlatan büyüğümüzün etrafında toplanırdık.
O vakit telefonlar bu kadar akıllanmamıştı, konutlarımıza televizyon denilen sihirbaz kutusu girmemişti.
UYGUNLARIN KAZANDIĞI MEMNUN SONLAR
Beşerler ortasındaki sohbetler bütün sıcaklığıyla devam ederken, masallar diyarında seyahate çıkardık. Biliyorum hepiniz içinizde “ah nerde o eski günler” diyorsunuzdur.
Bize anlatılan masallardaki kahramanlarla kendimizi özdeşleştirirdik, onlar üzere fevkalâde güçlere sahip olmayı daima düşlemişizdir. Masallarda berbatlar daima kaybederken güzellerin ise kazandığıyla biten keyifli sonlar olurdu.
GÖKTEN DÜŞEN ÜÇ ELMA…
Gökten üç elma da düşerdi kimi vakit, biri masalı dinleyene, biri anlatıcıya, öteki elma ise masalda kahramanlar ortasında iki eşit modüle bölüştürülerek verilirdi.
Eşitlik kokardı masallar. ..
Ali Baba ve Kırk Haramileri dinlerken, insanoğlunun açgözlülüğünü, hırsızlığını ve sahtekârlığını öğrendik.
Öte yandan diğerine ilişkin bir eşyayı ve parayı almamayı öğrenen bir neslin çocuklarıydık.
KÜL KEDİSİ’NİN TALİHİ
Kül Kedisi’ni de hafızamıza kazırken, beşerler ortasındaki dostluğu, samimiyeti ve yardımlaşmayı sevdik. Hizmetçi Kül Kedisi’ne berbat davranan, köle muamelesi yapan makus konut sahibi ve kızlarına da dişlerimizi sıkar, kızgınlıkla dinlerdik.
Saat on ikide meskende olması gereken Kül Kedisi’nin at otomobiline yetişmek için ayakkabısının tekini telaşla orada bırakıp gittiğinde, o ayakkabının hayatını değiştireceğini kendisi de bilemiyordu.
Kül Kedisi
KELOĞLAN VE PİNOKYO
Masallar sürprizler ve güzelliklerle doludur. Keloğlan’ı dinlediğimizde onu yaratıcılığını ve keskin zekâsını sevdik. Annesiyle kavgalarını ve uyuşmazlıklarını kahkahalarla dinlerdik.
Herkes tarafından hor görülen Keloğlan’ın; hasta yatağında yatan padişahın biricik kızı olan Aykız’ın hayatını kurtardığında hepimiz minnet hissiyle anmıştık kel kahramanımızı.
Pinokyo’yla tanıştığımızda da insanlara palavra söylemenin berbat bir davranış biçimi olduğunu ve doğruluktan asla ayrılmamız gerektiğini öğrendik. Yoksa Pinokyo üzere burnumuz uzayabilirdi.
Yalancı olduğu için vadeli burnu uzayan Pinokyo
“BANA MASAL ANLATMA”
Masallar bizim kadim kültürümüzün bir modülüdür. Öykü dediğimiz edebi cinsin birinci örnekleriyle kelamlı olarak masallarla tanıştık.
Biliyorum; hepimizin belleğinde yer edinen ve tesirinde hala kaldığımız masallar vardır.
Gelişen bilgi ve teknoloji çağı bu ulvi pahası bizden alıp götürdü. Bunun sebebi biziz; kıymetlerimize sıkı sıkı bağlı kalamadığımız için.
Birbirimizle tartışırken, arbede ederken “bana masal anlatma” deriz. Bu kelam bizim nasıl bir noktaya geldiğimizin tezahürüdür aslında.
ÇOCUKLARINIZA MASAL ANLATIN
Çocuklarınıza masal anlatın. Çocuklar hayali kahramanlarla büyürken, bahsettiğimiz kıymetler silsilesi etrafından yekvücut olsunlar.
Hangimiz en son ne vakit çocuğumuza masal anlattık yahut dinledik. Elimizde daima başparmağımızla aşağı üst kaydırdığımız telefonun şeffaf ekranı dururken buna vakit mı kalır değil mi?
Bu yalnızca masal için değil, kitap okumak için de geçerlidir.
GEÇMİŞE SEYAHAT
Geçen hafta elime Binbir Gece Masalları geçti. Çocukluğumda tanıştığım kahramanlarla tekrar bir ortaya geldim.
Her masalda annemin dizine başımı koyarken dinlediğim anı düşündüm ve kendimi vakit tüneli içerisinde buldum. Padişahların kılıçtan keskin fermanını dinlerken, başı gövdesine ağır gelenlerin bahtına de şahit oldum.
Onlar erer muradına biz de çıkarız kerevetine.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için irtibat: