Türkiye’de FETÖ ve PKK’ya yönelik çabaya karşı ABD ve Avrupa vites yükseltti.
Alman Hükümeti’nin Eski HDP Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş’ın hür bırakılmasını istemesinin, Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin Türkiye kararının (ifade özgürlüğü) akabinde ABD’de bir küme Demokrat senatör, Türkiye’nin insan hakları sicilini iyileştirmemesi durumunda Ankara’ya yaptırım uygulanmasını öngören bir yasa tasarısını tekrar sundu. İçeride de sürece takviye veren açıklamalar dikkat çekti.
KILIÇDAROĞLU VE AKŞENER’DEN PROPAGANDA
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Yeterli Parti Genel Lideri Meral Akşener, hudut ötesiyle eş vakitli terörle çabayı gaye alan açıklamalar yaptı.
ABD’li senatörler Edward Markey, Ron Wyden ve Jeff Merklet, tasarıyı cuma günü Senato’da duyurdu. Yasa tasarısının, “Türkiye hükümetinin fikir ve siyasi hatalıların tutuklanmasından, gazetecilerin siyasi gayelerle gözaltına alınmasından, toplumsal medya aracılığıyla söz özgürlüğünün kısıtlanmasından ve milletlerarası olarak tanınan öbür insan haklarının ihlallerinden sorumlu bulunan yetkililerine odaklanacağı.” söz edildi.
FETÖ’NÜN EZİLMESİNDEN RAHATSIZLIK DUYUYORLAR
19 sayfalık tasarıda, “Ankara’nın 15 Temmuz Darbe Teşebbüsü’nü soruşturma ismi altında 10 binlerce kişiyi gözaltına aldığı ve siyasi özgürlüklerin üzerine çöktüğü” söz ediliyor.
Tasarı birebir vakitte ABD Dışişleri Bakanlığı’na Türkiye’deki ‘siyasi tutukluların’ özgür bırakılması misyonuyla çalışan sivil toplum kuruluşlarına yardım verme direktifinde bulunuyor. Demokrat senatörlerin kaleme aldığı tasarı Ankara’ya, “Gazeteciler için oluşan makûs iklimi önemli bir halde iyileştirme” ve “Hükümete bir internet sitesini engelleme yahut içeriğini kaldırma hakkı veren yasanın kaldırılması yahut düzeltilmesi üzere yollarla internetteki tabir özgürlüğüne yapılan baskıyı kaldırma” davetinde bulunuyor.
Tıpkı tasarı, “Türkiye’de hükümetin avukatları, yargıçları ve savcıları ayrım gözetmeden yargılamayı durdurması ve tarafı olduğu milletlerarası mutabakatlara uyması gerektiğini” savunuyor. Tasarı, belirtilen adımlar atılmazsa Başkan’ın Türkiye’ye Magnitsky Yasası ve Kaşıkçı Yasağı üzerinden yaptırım uygulamasını öngörüyor. Senatörler, birebir vakitte tasarının kabul edilmesi durumunda Hazine Bakanlığı’nın finansal kuruluşlara, “Türk hükümetinin insan hakları ihlaline dayanak verecek yönde” hiçbir atak yapmaması için direktif vermesini talep etti.
KILIÇDAROĞLU: HAKSIZLIK KARŞISINDA SUSAN DİLSİZDİR
Evvelki akşam KRT yayınına konuk olan Kemal Kılıçdaroğlu’nun da senatörlerle paralel görüşler paylaşması dikkat çekti.
“Size de sert tenkitler var. Mesela, Fetullahçı örgütün ve kumpas devirlerinin en başta gelen mimarlarından Taraf denen gazete bozuntusunun direktörü Ahmet Altan, ve tekrar o Fetullahçı örgüte hizmet eden Nazlı Ilıcak’a neden sahip çıkma gereği duydunuz?” sorusuna Kılıçdaroğlu, “Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır” karşılığı verdi.
“İÇERİDE BOŞU BOŞUNA YATIYORLAR”
Sunucunun, “Siz bu insanlara haksızlık yapıldığını mı düşünüyorsunuz?” sorusu karşısında Kılıçdaroğlu, “Evet. Neden bu kadar uzun müddet içeride kaldılar? Kimileri geziyor hala” dedi.
Kılıçdaroğlu, “Onları gazeteci olarak görüyor musunuz?” sorusunu da şöyle yanıtladı:
“Ben gazeteci değilim. Yalnızca onlar değil. Selahattin Demirtaş, Osman Kavala olmak üzere pek çok haksızlık var. Askeri öğrenciler olmak üzere pek çok haksızlık var. Bunlar boşu boşuna yatıyor içeride. 16 Temmuz’da TBMM’de yaptığım konuşmayı lütfen okuyun. ‘Gözaltına alınanlara sakın azap yapmayın, yargılamaları adil yapın, dünyaya örnek olun.’ Ben bunları söyledim. Yenikapı mitinginde de söyledim. Devlet adaletle yönetilir.”
AKŞENER: GARİBANLARIN HEPSİ İÇERİDE
Kılıçdaroğlu ile tıpkı gün Habertürk yayınına katılan Meral Akşener de mahpustaki FETÖ’cüleri gariban olarak niteledi.
15 Temmuz’u yapan, kumpaslar kuran, istihbarat örgütleriyle işbrliği yapan FETÖ’cülerin yakalanmasını görmezden gelen Akşener şunları söyledi:
“15 Temmuz’un bütün ağababaları gitti, ne kadar gariban varsa içeride. Bu tırnak içinde dini küme değil mi? Darbe yapmaya kalkıştınız, her türlü nahoşluğu, pisliği yaptınız. Ağa babalar uçtu gitti.”
YÖNELTİLEN KABAHATLER
Selahattin Demirtaş’a İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesince, “Terör örgütü propagandası yapmak” hatasından verilen 4 yıl 8 ay mahpus cezası Yargıtay tarafından geçen gün onandı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan Kobani olaylarına ait iddianamede Demirtaş’ın yargılandığı davalara da yer verilmişti. İddianamede yer alan araştırma tutanağında, Demirtaş’ın, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi, İstanbul 47. Asliye Ceza Mahkemesi, Bakırköy 7. Asliye Ceza Mahkemesi, Ankara 44. Asliye Ceza Mahkemesi, İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi, Batman 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Diyarbakır 6. Asliye Ceza Mahkemesi ve Mersin 14. Asliye Ceza Mahkemesinde belgelerinin olduğu kaydedilmişti.
İddianameye nazaran bu belgelerde Demirtaş birçok cürüm kapsamında yargılanıyor. Yöneltilen cürümler ortasında, “Terör Örgütü Propagandası Yapmak”, “Suç İşlemeye Alenen Tahrik Etme”, “Silahlı Terör Örgütüne Üye Olma”, “Suçu ve Hatalıyı Övmek”, “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ve Devletin Yargı Organlarını Alenen Aşağılama”, “Devletin Askerî yahut Emniyet Teşkilatını Alenen Aşağılama”, “Cumhurbaşkanına Hakaret” yer alıyor.
DAVALARIN DURUMU
İddianamede; Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi, İstanbul 47. Asliye Ceza Mahkemesi, Bakırköy 7. Asliye Ceza Mahkemesi, Batman 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Diyarbakır 6. Asliye Ceza Mahkemesi ve Mersin 14. Asliye Ceza Mahkemesindeki Demirtaş davalarının açık ve devam ettiği bilgisi yer almıştı. Ankara 44. Asliye Ceza Mahkemesindeki davada verilen cezanın ise istinaf mahkemesinde onaylandığı Yargıtay incelemesinin sürdüğü kaydedilmişti. Demirtaş’a, Ankara 44. Asliye Ceza Mahkemesince, “Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet” kabahatinden 1 yıl 3 ay mahpus cezası verilmişti.
BAŞSAVCIYI ‘TEHDİT’ DAVASI DA SÜRÜYOR
Bu davaların yanı sıra Demirtaş’ın, evvelki Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Yüksel Kocaman’a yönelik “Tehdit” ve “Terörle çabada misyon alan kamu görevlilerini maksat göstermek” suçlamasıyla yargılanması da devam ediyor.
Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada temele ait mütalaasını açıklayan Cumhuriyet savcısı, Demirtaş’ın “Tehdit” ve “Terörle uğraşta misyon alan kamu görevlilerini amaç göstermek” kabahatlerinden 8 yıla kadar mahpusla cezalandırılmasını istemişti.
Öte yandan Kılıçdaroğlu, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden 5 ay sonra Adana mitinginde FETÖ’den karar giymiş Altan kardeşler ve Nazlı Ilıcak’ı CHP’lilere alkışlatmıştı.
PEN’İN DE GÜNDEMİ TUTUKLAMALAR
Milletlerarası Pen Muharrirler Birliği’ne bağlı Pen America (Freedom To Write 2020), 2020 yılı Yazma Özgürlüğü raporunda ‘dünyada en fazla aydının hapsedildiği üç ülkeden biri’ olarak Türkiye’yi gösterdi. Raporda Türkiye’de 25 aydın, akademisyen ve müellifin mahpusta olduğu bildirildi.
Dünya sıralamasındaki birinci on ülke şöyle: Çin (81), Suudi Arabistan (32), Türkiye (25), İran (19), Belarus (18), Mısır (14), Vietnam (11), Hindistan (9), Eritre (8), Myanmar (8).
VOA’nın haberine nazaran raporda Türkiye ile ilgili şu tabirler kullanıldı:
“2020 yılında Türkiye’de tutuklu bulunan müellif sayısı bir evvelki yıla nazaran azaldı lakin bu ülkedeki söz özgürlüğünde rastgele bir güzelleşme olmadı. 2020 yılında Türkiye’de en az 25 muharrir, akademisyen ve aydın mahpusta tutuluyor.”
FİNCANCI HASSASİYETİ
Türkiye’de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve siyasi müttefikleri, Türk Tabipleri Birliği (TTB) liderin salgın konusunda Türk hükümetinin eleştirmesinin akabinde, tabip, köşe müellifi ve kuruluşun lideri Şebnem Korur Fincancı’yı Türkiye’nin düşmanı olarak ilan etti.
Nisan 2020’de, Türkiye parlamentosu mahpusta bulananları üçte bir oranında azaltacak tahliye yasasını kabul etti lakin bu maddede devlete karşı cürümler kapsamındakiler dahil edilmedi. Bu nedenle, yaşlı müellifler, aydınlar bile tahliye edilmedi.
DHKP-C’DEN BAHSETMEDİLER
Müzik kümesi Grup Yorum’un üyelerine yönelik tehditler ise hala sürüyor. Müzisyenler Emel Yeşilırmak, Tuğçe Tayyar ve Barış Yüksel 2020 yılından beri mahpusta. Kümenin kimi üyeleri baskılar yüzünden Türkiye’den kaçtı.
Küme Yorum’dan İbrahim Gökçek, kurallı salıverilmesinden iki ay sonra tam 323 gün açlık grevinde kalmasının akabinde hayatını kaybetti. Kasım 2019’da hür bırakıldıktan sonra açlık grevini sürdüren kümenin solisti Helin Bölek de ömrünü yitirdi.
2020 yılında Türkiye’de söz özgürlüğünü daha da kısıtlayan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gücünü arttıran yeni yasalar yürürlüğe girdi. Türkiye’nin terörle uğraş yasası muhaliflere karşı kullanılan bir silaha dönüştü. Osman Kavala bu kanunla mahpusta tutuldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesine yönelik tenkitlerini söz eden müellifler yargılandı. Muharrir Murat Ağırel, Sarmal isimli kitabında kendilerine hakaret ettiğini tez eden Erdoğan’ın iki oğlunun buyruğuyla savcılar soruşturma başlattı. Bir mühlet mahpusta tutulan Ağırel özgür bırakılsa da muharrire baskılar sürdü.