Liderlere otobüs dayatmasından Kral Charles protestosuna: 2. Elizabeth’in cenazesinde neler yaşandı?

Britanya Kraliçesi 2. Elizabeth, 70 yıllık hükümdarlığının ardından 8 Eylül’de hayatını kaybetti. Büyük tartışmaları da beraberinde getiren ve cenaze merasimi 2.5 milyar kişi tarafından izlenen Prenses Diana ile karşılaştırılan 2. Elizabeth’in resmi cenaze töreni, dünya genelinden yaklaşık 500 üst seviye devlet yetkilisinin iştirakiyle tarihi Westminster Abbey Kilisesi‘nde yapıldı. Hükümetin açıklamasına nazaran cenaze merasimi için Britanya genelinde yaklaşık 125 sinemada, park, meydan ve katedrallerde kurulan dev ekranlardan canlı yayın gerçekleştirildi. 11 günlük yas ve seramoni boyunca gündemden düşmeyen cenazede birçok enteresan olay yaşandı.

Çocuk istismarıyla suçlanan Prens Andrew cenazede üniforma giydi, çekilmek zorunda kaldığı misyonlarını geri aldı

Çocuk istismarından karar giyen Jeffrey Epstein ile olan ilişkilerinin ortaya çıkması ile hakkındaki cinsel atak ve pedofili suçlamalarından sonra kraliyet misyonlarından çekilen Kraliçe 2. Elizabeth’in oğlu Prens Andrew de cenaze merasimine katıldı. Tabutun başında başka aile üyeleri ile birlikte nöbet tutan prensin vazife üniforması giymesi tartışma yarattı. Buna karşın annesi Kraliçe Elizabeth’in hükümdarlığı devrinde Devlet Danışmanlığı görevi yürüten York Dükü Prens Andrew‘in, ağabeyi Kral Charles’ın tahta geçmesinin akabinde bu misyonu sürdürmesine karar verildi. İngiltere basınına yansıyan haberlere nazaran bu, Kral Charles‘ın ‘hastalık ve yurt dışında bulunma’ gerekçesiyle bir müddetliğine misyonlarını yerine getirememesi durumunda Prens Andrew’in ağabeyinin yerine bu rolleri üstlenebileceği manasına geliyor.

Biden’ın 14. sıraya konulması hakkında konuşan Trump: Üçüncü dünya ülkelerinin önderlerini tanıması için güzel bir fırsat

Biden çiftinin kilisedeki merasimde 14’üncü sırada oturtulması ise ABD’de tartışmalara neden oldu. The Telegraph’ta yer alan makalede, “Gezegendeki en güçlü adam olarak Joe Biden, olağanda rastgele bir dünya önderi toplantısının merkezindedir. Fakat İngiliz Kraliyet terbiyesi kelam konusu olduğunda bu durum o denli değil. ABD Lideri ve First Lady, Westminster Abbey’in art koltuklarına düşürüldü. İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri, kıymetlerine bakılmaksızın ön sıralarda yer buldu” denildi.

Sosyal medyada da gündemden düşmeyen bu durum hakkında eski ABD Lideri Donald Trump da yorumda bulundu. Biden’ın ABD’nin saygınlığını yalnızca 2 yılda bitirdiğini öne süren Trump, Biden’ı şu sözlerle eleştirdi:

Tüm önderler toplu taşıma araçlarına bindirildi; Biden ve Herzog hariç

Kraliçe 2. Elizabeth’in vefatının akabinde açıklanan cenaze takviminde, merasime katılmak üzere başşehir Londra’ya giden yabancı devlet liderleri ve eşlerinden özel jetlerle değil, ticari uçuşlarla gelmeleri talep edildi. Bununla birlikte başkanların helikopterle seyahat etmelerine de yasak getirildi. Ayrıyeten başkanların merasime makam araçlarıyla gitmelerine pürüz olunurken, Londra’daki bir noktadan ‘toplu taşıma araçlarıyla’ alana gidildi.

Liderler İngiltere’ye gitmeden evvel kendilerinden talep edilen mevzuları ele alan Politico, makalesinde yabancı büyükelçilerden birinin WhatsApp iletisine yer vererek, “(ABD Başkanı) Joe Biden’ı otobüste hayal edebiliyor musunuz?” kelamlarını aktarmıştı. Bunun akabinde Biden İngiltere’ye özel jeti ile gelerek, öbür başkanlar otobüs ile merasim alanına giderken kendisi lumuzini ile merasimin düzenleneceği noktaya vardı. Ayrıyeten İsrail Devlet Lideri Isaac Herzog’un da Biden üzere kendi konvoyunda seyahat etmesine müsaade verildi. Başka ülkelerden gelen sert reaksiyonlara karşın İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın önderlerin diplomatik araçlarından vazgeçmesi kuralından geri adım atmadığı bildirildi. İngiliz basınına nazaran birçok başkan, ABD liderine sunulan ‘özel’ muameleyi görmedikleri için hoşnutsuz.

Biden, Kraliçe Elizabeth’in taziye defterine yazarken kopya çekti

ABD Lideri Joe Biden ile eşi Jill Biden, Kraliçe’nin Westminster Hall’da naaşını ziyaret etti. Kraliçe’nin tabutuna gerçek bakarken elini kalbinin üzerine koyduğu görülen Biden, ziyaretin akabinde İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın tarihi Lancaster House yerleşkesinde taziye defterini imzaladı. Bununla birlikte Biden’ın notunu yazdığı esnada kusur kapmaktan kaçınmak için yanında getirdiği bir bildirisi kopyaladığı görüldü. Görüntü imgelerinde Biden’ın notu ekip elbiseninin cebinden çıkararak taziye defterinin yanına koyduğu fark edildi.

Davet edilmeyen liderler

Cenaze merasimine ise Rusya, Belarus ve Myanmar‘ın davet edilmediği, İngiltere’nin üst seviye diplomatik bağının bulunmadığı Suriye, Venezuela ve Afganistan‘dan da hiçbir siyasalın davetli listesine alınmadığı duyuruldu. İran, Kuzey Kore ve Nicaragua‘ya ise büyükelçi seviyesinde davet gönderildiği açıklandı. Taraflardan da açıklamalar gecikmedi. Bunlardan biri de Rusya Dışişleri Bakanlığı oldu. Bakanlık, tahtta bulunduğu mühlet boyunca ‘ilkesel olarak siyasete karışmayan Kraliçe 2. Elizabeth’in birleştirici imajının, Londra’nın, kendi fırsatçı hedeflerine tabi olan bölücü ataklarına mani olmadığını’ belirttiği açıklamasında, ‘bahane olarak Rusya’nın Ukrayna’da devam eden özel askeri operasyonunun gösterildiğini ve ulusal trejedinin Rusya ile hesaplaşmak için kullanılmasını derin bir ahlaksızlık olarak’ değerlendirdiklerini açıkladı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan cenazeye katılmadı

Davetlilere yalnızca ‘tarifeli uçakla gelin’ dendiği Londra’ya, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ‘yoğun programı sebebiyle’ katılmadı. Cenaze merasimine Erdoğan’ın yerine Türkiye’yi temsilen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu gitti. Ayrıyeten ‘yoğun programı’ münasebetiyle katılmadığı cenaze merasimi yerine ABD’de park ve dernek ziyaretleri yapan Erdoğan, toplumsal medyada gündem oldu. Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018 yılında öldürülmesi nedeniyle cenazeye davet edilen tartışmalı isimler ortasında yer alan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da merasimde bulunmayan başkanlar ortasındaydı. İngiliz basını Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’a geniş yer ayırırken, davetin krize neden olduğunu da yazıldı.

Kiev’e 2. Elizabeth heykeli için imza kampanyası

Ukrayna’nın başşehri Kiev’de, 2. Elizabeth heykelinin dikilmesi için imza kampanyası başlatıldı. Kiev Belediye Meclisi’nin internet sitesinde yayınlanan dilekçede, 2. Elizabeth heykelinin, ‘komünizmden arındırma’ süreci kapsamında yıkılması planlanan Kızıl Ordu Kumandanı Nikolay Şçors anıtının yerini alabileceği kaydedildi. Kiev Belediye Meclisi’nin dilekçeyi incelemeye alması için 6 bin imzaya muhtaçlık var. Oylama, 59 gün sürecek.

2. Elizabeth’in tabutu başında nöbet bekleyen muhafız yere yığıldı

Kraliçe’nin naaşı, 14 Eylül’de askeri geçit merasimiyle Buckingham Sarayı’ndan parlamento binasındaki Westminster Hall’a taşındı. Halkın Kraliçe Elizabeth’e veda ettiği anları gösteren canlı yayında muhafızlardan birinin yere yığıldığı görüldü. BBC ise muhafızın yere düştüğü andan sonra canlı yayını kesti. Kraliyet muhafızlarının Kraliçe’nin tabutu etrafında 24 saat nöbet tutmaları gerekti. Muhafızlar her 20 dakikada bir nöbet değiştirse de 1 günde toplamda 6 saat hareketsiz durdu. Cenaze merasimi sırasında da bir polis memuru birdenbire yere yığılmış, ambulansla hastaneye kaldırıldığı bildirilmişti.

Çin heyetinin kraliçenin naaşını ziyaret edebilmek için parlamentoya girmesi yasaklandı

Britanya’nın başşehri Londra’da parlamentoya mesken sahipliği yapan Westminster Salonu’nda halka açılan Kraliçe 2. Elizabeth’in naaşını ziyaret etmek isteyen Çin hükümeti heyeti yasak yedi. Politico ve BBC News’un haberine nazaran Britanya parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarası Lideri Sir Lindsay Hoyle, Çin hükümeti heyetinin Westminster Salonu’na erişim talebini reddetti. Hoyle, bunu Pekin’in Britanya parlamentosunun 7 üyesine yaptırım uygulamasıyla gerekçelendirdi. BBC, bu yasağın Britanya-Çin bağlantılarındaki tansiyonu daha da artıracağı yorumunu yaptı.

‘Monarşi’ tartışmaları başladı

İngiltere’nin yanı sıra Kral Charles 14 ülkede daha devletin başı olarak kabul ediliyor. Bu ülkeler, Antigua Barbuda, Avustralya, Belize, Kanada, Granada, Jamaika, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadines, Solomon Adaları ve Tuvalu. Eski İngiliz sömürgesi olan ve 1981 yılında Birleşik Krallık‘tan ayrılarak bağımsızlığını kazanmasına rağmen halen İngiliz Milletler Topluluğu’na bağlı Antigua ve Barbuda‘nın Başbakanı Gaston Browne, İngiltere Hükümdarı 3. Charles’ın devlet lideri olarak tanınmasına son verilmesi ve cumhuriyete geçiş için 3 sene içinde referanduma gidileceğini açıkladı. Jamaika’da da iktidardaki Emekçi Partisi, cumhuriyet olma maksadı için referandum amaçladıklarını açıkladı. Financial Times’a göre Kraliçe’nin vefatı, uzun müddettir Avustralya’nın da cumhuriyetçi hareketi için çok değerli bir an olarak görülüyor ve siyasi sistemdeki bir değişikliğin birtakım destekçileri, anayasal monarşiden derhal uzaklaşma daveti yapıyor. İngiliz Milletler Topluluğu üyesi ve ve parlamenter demokratik sisteme sahip bir anayasal monarşi ile yönetilen Bahamalar‘ın Başbakanı Philip Davis de, Bahamalar’ın monarşiyle devam edip etmeyeceği konusunda konuşmanın vakti olmadığını lisana getirse de, kelam konusu tartışmaların resmi yas devri bittikten sonra yapılabileceğine dikkati çekti.

3. Charles kral olarak yaptığı birinci ziyaretinde protesto edildi

İngiltere‘nin yeni hükümdarı olarak Galler‘in başşehri Cardiff’e birinci ziyaretini yapan Kral 3. Charles, halkla bir ortaya geldiği sırada bir kişi tarafından protesto edildi. Artan güç fiyatları nedeniyle ülkenin yeni Kralı 3. Charles’ı protesto eden kişi, “Biz konutlarımızı ısıtmak için çabalarken, senin geçit merasiminin parasını ödemek zorundayız. Vergi mükellefi sizin için 100 milyon pound ödüyor ve ne için?” dedi. Kral Charles, protestosunun akabinde bulunduğu yerden uzaklaşmaya başladı ve hükümdarın yakın koruması da süratlice ortaya girerek tepkisini lisana getiren kişinin önünü kapattı. Daha evvel de Kral 3. Charles’ın tahta çıkışını “Bize isteğimiz dışında devlet lideri getirildi” şeklinde bağırarak ve “S… emperyalizmi, monarşiyi kaldırın” yazılı pankart tutarak protesto eden 2 kişi de polisler tarafından gözaltına alınmıştı.

İskoçya ekibinde İngiliz kraliyet ailesine protesto: ‘Kraliyet ailesinden nefret ediyorsan alkış tut’

Kraliyet ailesine yönelik bir protesto da spor dünyasına yansıdı. İskoçya Premier Lig‘de Celtic‘le St. Mirren ortasında oynanan maçta Kraliçe 2. Elizabeth için hürmet duruşu esnasında Celtic taraftarları İngiliz kraliyet ailesini “Kraliyet ailesinden nefret ediyorsan alkış tut” tezahüratlarıyla protesto etti.

Cenaze için Londra’da bulunan Kanada Başbakanı Trudeau’nun ‘eğlenmesine’ tepki

Cenaze merasimi için Londra’da bulunan ve İngiliz Milletler Topluluğu’na bağlı olduğundan ötürü 8 Eylül’den beri Kral 3. Charles’a bağlı bir ülke olan Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve beraberindeki heyet beş yıldızlı Corintihio otelinde efsanevi İngiliz rock grubu Queen’in ‘Bohemian Rhapsody’ isimli kesimini söyledi. Başbakan Trudeau’nun otel lobisinde eğlendiği imgeler, ‘saygısızlık’ olarak nitelendirildi ve ‘adaba uygun’ olmadığı gerekçesiyle eleştirildi.