Mayıs ayında 37 yıllık enflasyon rekorunun kırıldığı Fransa, bu sefer de 1986 yılının akabinde tekrar hükümetin mecliste salt çoğunluğu sağlayamadığı parlamento seçimleri ile gündeme geldi. Genel seçimlerin 19 Haziran’da yasama için düzenlenen ikinci turunda hükümet, 30 yıldan bu yana birinci kez meclisteki salt çoğunluğu elde edememiş oldu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ittifakla seçime girmesine karşın Ulusal Meclis’te yaşadığı ‘başarısızlığın’ akabinde Başbakan Elisabeth Borne’un başında olduğu hükümetin meşruiyeti de tartışma konusu oldu.
Kendisi için ‘zorlu günler beklendiği’ yorumları yapılan Macron’un vaatlerini yerine getirebilmesi için, genel seçimlerde mecliste salt çoğunluğu sağlayabilmesi ve hükümeti kurabilmesi büyük değer taşıyordu.
Macron’un 3 bakanının kabineden ayrılması bekleniyor
Macron’un liderliğindeki Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM), Horizons (Ufuklar) ve Demokrasi Hareketi (MoDem) partilerinden oluşan Ensemble (Birlikte) ittifakının mecliste salt çoğunluk için gereken 289 sandalyeyi kazanamayarak 577 sandalyeli Ulusal Meclis’te 245 sandalyenin sahibi oldu. Ayrıyeten, Macron’un Ulusal Cephe partisinin önderi Marine Le Pen’e karşı verdiği nisandaki cumhurbaşkanı seçimini kazandıktan sonra kurduğu hükümetteki 3 bakanın bu milletvekili seçimini kaybetmesi nedeniyle kabineden ayrılması bekleniyor.
Le Pen’in partisi Ulusal Cephe, varsayımları bu seçimde de ikiye katladı: ‘Tarihi bir zafer, sismik bir sarsıntı’
Daha evvel Fransız halkına ‘NATO’nun askeri kanadından çıkma sözü’ veren ve her seçimde oyunu artırarak güçlenen Le Pen’in partisi ise, parlamento seçimlerinden üçüncü sırada çıktı. Böylelikle Ulusal Cephe, 20 ila 40 milletvekili çıkaracağı tahmin edilirken anket sonuçlarını bir sefer daha şaşırtarak 8 olan toplam sandalye sayısını 89’a yükseltmiş oldu. Le Pen, sandık sonucunu ‘tarihi bir zafer’ ve Fransız siyasetinde ‘sismik bir sarsıntı’ olarak nitelendirdi.
Fransa’daki seçim sonuçlarını ülkenin iç ve dış siyaseti çerçevesinde, Moskova RUDN Üniversitesi‘nde çalışmalarını sürdüren siyaset bilimci Onur Sinan Güzaltan Sputnik’e kıymetlendirdi.
‘Fransa’da yalnızca merkez sol değil, merkez sağ ve sistem içi siyasetler de çöktü’
Seçim sonuçlarının merkez siyasetlerin çöktüğünü gösterdiğine işaret eden Güzaltan, “İlk sonuç olarak, yalnızca merkez solun değil, merkez sağ siyasetlerin de sistem içi siyasetlerin de çöktüğünü söyleyebiliriz. Nedenlerine gelince; Fransa, Avrupa Birliği süreciyle birlikte bilhassa de ABD ile çok yakın siyaset izleyen Macron hükümeti ile ulusal çıkarlarından çok, Atlantik’in çıkarlarını önceleyen bir yol yürüdü. Bunun doğal hem iç siyasette hem dış siyasette Fransa için olumsuz sonuçları oldu. İç siyasette ekonomik manada Fransa çok uzun vakitten beri sıkıntı ağır bir krizin içinde. Bunun sonuçlarını da ‘sarı yelekliler’ aksiyonlarıyla gördü. Uzun vakitten beri devam ediyor bu aksiyonlar. Fransa aslında toplumsal bir devletti. 1980’lerden itibaren bilhassa tekrar merkez sol bir siyasetçi olan eski Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand devrinde başlayan toplumsal devletin aşındırılması ve çökertilmesine yönelik siyasetler vardı ve Macron devrinde bu tepe yaptı. Fransız halkı da haliyle buna reaksiyon gösterdi. Dışarıda da Fransa Charles de Gaulle devrine ilişkin daha ulusal, daha bağımsız siyasetlerinden vazgeçti ve bunun pek çok alanda olumsuz sonuçları oldu. Bu seçim sonuçları da Fransız halkının, gerek Jean Luc Melenchon’un gerekse Le Pen’in yükselişi, bu etkenlerden doğdu” şeklinde konuştu.
‘Fransa’da sistem kilitlenmiş durumda, Melenchon ve onun başını çektiği koalisyon ile Le Pen çok büyük bir yükselişe geçti’
1986’da yaşanan seçimlere atıfta bulunarak 19 Haziran seçimlerini kıymetlendiren Güzaltan, “Şu anda Fransa’da sistem kilitlenmiş durumda. Yani iktidarda olan Macron’un partisi lakin mecliste çoğunluğu alamadı. Gerek Melenchon ve onun başını çektiği koalisyon, gerek Le Pen’in Ulusal Cephesi çok büyük bir yükselişe geçti ve birinci kere çok uzun vakitten sonra Macron meclisi ele geçiremedi. 1986 da tekrar buna misal bir seçim sonucu olmuştu. O devirde merkez sol Mitterand, merkez sağ Jacques Chirac ile ittifak yapmak zorunda kalmıştı. Lakin artık durum daha farklı doğal zira Le Pen ve Melenchon’un siyasetleri Macron’dan çok daha farklı” dedi.
‘Meclis feshedilirse, Macron’un oyların yine düzenlenecek olan seçimde düşeme riski var’
Fransız basının ‘meclisin feshedilme’ ihtimalini gündeme getirmesiyle ilgili olarak da bu türlü bir ihtimalin olduğuna dikkat çeken Güzaltan şu sözleri kullandı:
‘Fransız halkı, Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımlara reaksiyon gösterdi’
Macron’un birinci tiplerde Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasını, kazanılan zaferin verilen kayıplardan sonra anlamsız hale gelmesini tabir eden Pirus zaferine benzeten Güzaltan, parlamento seçimlerinde halkın reaksiyonunun hangi sebeplerden kaynaklandığını aktardı: