ABD’nin California eyaletinde 9 Eylül’de düzenlenen D23 Expo’da sinemaya katılacağı açıklanan Sabra karakteri, bilhassa toplumsal medyada büyük tepki topladı. Duyurunun Sabra ve Şatilla katliamının yıl dönümünden günler evvel yapılması ve karakterin daha evvel çizgi romanda ırkçı özellikleriyle ön plana çıkması tenkitleri de beraberinde getirdi.
Sosyal medya kullanıcıları, sinemaya ‘İsrail-Filistin çatışmasına taraflı yaklaşmak, Filistinlilere yönelik insan hakları ihlallerini örtmeye çalışmak, işgalci bir ülkenin casusunu kahraman üzere göstermek’ ve ‘İsrail propagandası yapmak’ gibi tenkitler getirdi.
Uluslararası Güvenlik ve Güç Uzmanı, birebir vakitte Vampire the Requiem (Vampir: The Requiem), Vampire the Masquerade (Vampir: The Masquerade), Dungeons and Dragons (Zindanlar ve Ejderhalar), Mummy the Resurrection (Mumya: Diriliş) üzere kaygı ve çağdaş fantezi başlıklarında uzmanlaşmış çok sayıda RPG (rol yapma oyunu) muharriri Khaldoun Khelil, Sabra karakterini Anadolu Ajansı’na (AA) kıymetlendirdi.
Kaptan Amerika’nın yeni muhteşem kahramanı ‘Sabra’ kim?
Sabra karakterinin birinci sefer 1980’de Bill Mantlo tarafından kaleme alınan ve Sal Buscema tarafından çizilen The Incredible Hulk isimli çizgi romanda yer aldığını belirten Khelil, karakterin gerçek isminin Ruth Bat-Seraph olduğunu ve insanüstü yeteneklere sahip bir mutantı temsil ettiğini kaydetti.
Khelil, karakterin İsrailli birinci muhteşem kahraman olduğuna dikkati çekerek “Çizgi romanda Sabra’ın en karakteristik özelliği İsrail Zımnî Servisi Mossad için çalışmış olması, birebir vakitte bâtın kimliğine karşın İsrailli bir polis memuru olması ve temelde İsrail devletinin temsilcisi olmasıydı. Kostümü bile İsrail bayrağıydı” dedi.
Khelil, Sabra’nın İsrailliler için bir takma ismi söz ettiğini kaydederek, bunun da onlar için tıpkı kovboy ya da ona benzeri bir Amerikan karakterine sahip olmakla muadil olduğunu lisana getirdi.
Sabra sözünün kökenine ilişkinse Khelil “Temelde Sabra, İsrail’de doğmuş birinin, bilhassa de İsrail’de doğmuş bir Yahudi’nin ismiydi. İsmini dikenli armut üzere bir meyveden alıyordu. Aslında buradaki ‘dikenli ancak tatlı’ bir fikirdi” sözünü kullandı.
Sabra karakterinin 1982’de binlerce Filistinlinin vefatına yol açan Sabra ve Şatilla katliamından sonra reaksiyon çekmeye başladığını aktaran Khelil, bilhassa katliamı Mossad ile ilişkilendiren evrakların ortaya çıkmasıyla Sabra’nın varlığının sorgulandığını lisana getirdi.
Khelil, “Sabra ve Şatilla katliamından sonra Sabra isminin farklı bir çağrışımı olduğu aşikar, ismin kökeni katliamdan gelmese de sanırım beşerler ismi bununla ilişkilendirmeye başladı” dedi.
‘İsraillilerin kendi insanlığını göstermek için oynadıkları bir oyun’
Khelil, Sabra karakterinin bugün bu kadar büyük reaksiyonla karşılanmasını ise ismin kökeninden fazla çizgi romanda yer alan ve Arapları aşağılayıcı kimi ırkçı ögeler içermesiyle açıkladı.
Çizgi romanda Arapların çatışmacı, İsraillilerin ise harika kahraman olarak tasvir edildiğini anlatan Khelil, şöyle devam etti:
Khelil, çizgi romandaki öldürülen Sahad isimli Arap çocuğunun yoksul, eğitimsiz ve hırsız olarak tasvir edildiğini belirterek “Ölen çocuk bile tüm kıssada yalancı ve hırsız olarak anlatılıyor. Sahad, karpuz çalıp Hulk ile paylaşmayı seviyor ve turistleri dolandırıp paralarını alabilmek için açlıktan ölmek üzere olan büyük bir ailesi olduğu palavrasını söylüyor” dedi.
İstihbarat servisleriyle ‘sempatik’ bağlantı
İnsanların sinemayla ilgili ortak kaygılarının tıpkı çizgi romanda olduğu üzere Filistinlilerin, Arapların ya da Müslümanların basmakalıp ve insanlık dışı tasvirleriyle sunulacağı konusunda ağırlaştığına dikkati çeken Khelil şu tabirleri kullandı:
Khelil, 27 yaşındaki İsrailli aktris Shira Haas’ın Sabra’yı canlandıracak olmasına getirilen tenkitlere de değinerek, sorunun İsrailli oyuncu olmadığını hatta bu kararın Sabra karakterinin geçmişi göz önüne alınmasa makul bile olacağını belirtti. Khelil “Irkçı mecazlar dikkate alındığında, İsrailli aktrisin âlâ bir seçim olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Filmin büyük bir İsrail propagandası olacağının altını çizen Khelil, sinemayla ilgili beklentisini “(Marvel’ın) Niyetleri, İsrail Apartheid rejimini aklamak mı yoksa insanlığa, yani Filistinlilere karşı işlenen kabahatleri ve insan hakları ihlallerini inkar etmek mi bilmiyorum. Bu fikirleri ya sergilemeye çalışacaklarını ya da üstünü örtmeye çalışacaklarını düşünüyorum lakin tahminimce çok âlâ bir iş çıkaramayacaklar” değerlendirmesinde bulundu.