Kültür ve Turizm Bakanlığı müsaadesi ve Sabancı Vakfı iş birliğiyle Metropolis Antik Kenti’nde sürdürülen hafriyat çalışmaları, günümüzden 5 bin yıl evvel kurulduğu iddia edilen kentin tarihine ışık tutuyor.
Antik Çağ kaynaklarında “Ana Tanrıça Kenti” olarak bilinen ve kıymetli bir ticaret merkezi olan Metropolis’te sürdürülen kazıların son keşfi, milattan sonra 2. yüzyılda inşa edilmiş bir kamusal yapı oldu.
Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Serdar Aybek başkanlığındaki hafriyatlarda keşfedilen kamusal yapının yaklaşık 500 metrekarelik kısmı gün yüzüne çıkarıldı. Yapının toplam yüzölçümünün ve 1800 yıl evvel hangi hedefle kullanıldığının hafriyat çalışmaları sonrası netleşmesi bekleniyor.
Geometrik bezemeli mozaikler yeterli korunmuş
Prof. Dr. Serdar Aybek, Metropolis Antik Kenti’ndeki 2022 hafriyat çalışmalarında Roma Devri’nde kentin genişlemesine paralel olarak inşa edildiği düşünülen büyük bir kamusal yapıya rastladıklarını aktardı.
Aybek, geometrik bezemeli mozaiklere sahip yapının çok güzel korunmuş bir formda bugünlere ulaştığını tabir etti.
Yapının üç basamaklı kesme mermer taştan oluşan bir geçişe sahip olduğunu söz eden Aybek, iç avlunun da blokaj ismini verdikleri taş ve toprak tabanla inşa edildiğini söyledi.
“Büyük kamusal bir yapı”
Aybek, milattan sonra ikinci yüzyılda kamusal yapının planlandığını düşündüklerini aktararak, “Burası etrafındaki yapılarla birlikte bir bütünün aslında modülünü oluşturuyor. Mesela bizim evvelki yıllarda ortaya çıkarmış olduğumuz hamam ve palaestra yapısıyla tıpkı özellikleri gösteren büyük kamusal bir yapıdan bahsediyoruz şu anda” dedi.
Heykel kaideleri
Yapının ilgi cazibeli olduğunun altını çizen Aybek, “Buluntularıyla ön plana çıkıyor. Metropolisli olup meclis tarafından onurlandırılmasına karar verilen şahısların, hayırseverlerin heykelleri bulunuyor. Geçtiğimiz yıl burada kıymetli bir heykel çıkarmıştık. Bu sene de birebir beklentiler içindeyiz. Zira bunlara işaret eden heykel kuralları ortaya çıktı” diye konuştu.
“Bu alan aslında kare planlı bir kent meydanı”
Aybek, yapının en değerli ögelerinden birinin mozaikler olduğunu söz ederek, şöyle konuştu: “Metropolis Batı Anadolu’da çok geniş alanlarda mozaik döşemeye sahip kentlerden bir tanesi. Daha evvelki yapıda yaklaşık 800 metrekarelik bir alanda mozaikler tespit etmiştik. Bu yapıda da tıpkı özellikleri gösteren mozaikler var. Aslında tıpkı periyotta inşa edilmesi sebebiyle bunu şaşırtan karşılamıyoruz. Bunlar geometrik açık alan mozaikleri. Metropolis’te figürlü mozaikler de var, villa mozaikleri de var. Onlar da hem sanatsal hem işlev olarak farklılık gösteriyor. Lakin bu kadar geniş alanlarda ve bu kadar yeterli korunmuş örnekler olması bizi heyecanlandırıyor.”
Kare planlı kent
Kamusal yapının ne maksatla kullanıldığının şimdi netleşmediğini aktaran Aybek, “Bu alan aslında kare planlı bir kent meydanı, bir kamusal meydana dönüşmesini bekliyoruz. Şimdi çok erken olmakla birlikte ve arazinin topografyasından da yola çıkarak tahminen bir agora olabileceği şu anki öngörülerimiz arasında” diye konuştu.
Gelin görün daveti
Aybek, kamusal alanın 1800 yıl evvel toplumun her kesitinden insan tarafından kullanılmış olduğuna inandıklarını da söz etti.
Serdar Aybek, hafriyat alanında yüzeyde hiçbir belirti olmamasına karşın toprak altında büyük zenginliklerle karşılaştıklarına işaret ederek, “Kültür varlıklarıyla müsabakamız bizi Metropolis’e daha fazla bağlıyor. Ve bu hoşlukların de paylaşılmasını istiyoruz, herkesi buraya davet ediyoruz.” dedi.