İstikşafi görüşmelerle olumlu bir havaya giren Türkiye ve Yunanistan bağlantılarındaki tansiyonun dozu yine yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 13 Mart’ta Yunanistan Başbakanı Miçotakis’i konuk etmesiyle yumuşama başlamıştı. Fakat Miçotakis’in ABD Kongresi’ne hitabında Türkiye’ye yönelik bir dizi başlıkta sert tutum belirleme daveti yapması, Ege’deki adacık ve kayalıkların askerileştirmesine paralel olarak hava alanı ihlalleri tartışmaları eşliğinde Erdoğan’dan sert çıkış geldi. Türkiye Cumhurbaşkanı, Miçotakis için ‘benim için bu türlü birisi yok’ diye başladığı tenkitlerini Ege adalarının silahlandırılması konusunda ‘şaka yapmıyorum’ ikazıyla somutladı. Erdoğan ABD’nin Yunanistan’la güncelleyerek genişlettiği savunma muahedesiyle edindiği üsleri de sorgulayarak, “Kime karşı kuruluyor, bu üsler niçin var” diye sorarken, ‘Rusya’ya karşı’ cevabının palavra olduğunu savundu.
Türkiye’de de Yunanistan’da da gelecek yıl seçimler düzenlenecek iken, son gelişmeler eşliğinde iki tarafta da adeta savaş tamtamları çalmaya başladı, Yunan tarafından İstanbul’daki köprülerin bombalanması, Türk tarafından da adaların işgal edilmesi sesleri yükseldi. Yunanistan’ın Meriç hududunda sığınmacılara karşı başlatılmış fakat şimdilerde Türk tanklarını engelleyecek deneres sunulan hendek inşaatının da son evreye girdiği haberleri yansımış durumda.
Türk-Yunan bağlarında neden artık savaş tamtamları çaldığını Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Barış Doster ile konuştuk.
‘NATO sevdalısı iktidarları bulunan iki NATO ülkesi savaşın eşiğine gelmiyor’
Prof. Dr. Barış Doster’e nazaran, ikisi de NATO ülkesi ve ‘NATO sevdalısı’ iktidarların bulunduğu Yunanistan ile Türkiye’nin savaşa tutuşması sıkıntı. Hem Türkiye hem de Yunanistan’daki iktisadi dertlere dikkat çeken Doster, her iki ülkede de iktidarların iç siyasette milliyetçiliğe oynadıklarını söyledi. Ülkesini ABD üssüne dönüştüren Miçotakis idaresinin Anadolu topraklarına karşı saldırgan ve kibirli bir hal benimsediği görüşündeki Doster, yalnızca komünistlerin tarihî itirazlarını sürdürdüğünü vurguladı:
“Bir kez savaşın eşiğine gelmiyoruz. Her iki devlet de NATO üyesi. Her iki devletin mevcut iktidarları epey NATO sevdalısı, NATO yanlısı olan iktidarlar. Her iki devletin de son derece önemli iktisadi sıkıntıları var. Her iki devlette de iktidarlar iç kamuoyunda milliyetçi hassasiyetleri kaşımaya çalışıyorlar. Ötesi bir mana atfetmek lakin bizim liberal cehalete has olur. Bizler cumhuriyetçi insanlarız. Yunan aydınları o manada vahim durumdalar. Adeta ülkesini bir pasif ABD üssüne dönüştürmüş durumda. Türk ulusal kurtuluş savaşına gidersek Yunanistan Komünist Partisi’ne mensup Yunanlı askerlerin kendi kumandanlarına, ‘Biz Anadolu topraklarında işgalci olmayalım, İngiliz emperyalizminin peşine takılmayalım’ diye karşı çıktıklarını ve bu süreçte Yunanistan Komünist Partisi mensubu askerlerin vatana ihanetten idam edildiklerini biliyoruz. Gönül ister ki Yunan sosyalistlerinde o günkü cetlerinin feraseti bugün de olsun. Yunanistan, İngiliz emperyalizminin nam ve hesabına Anadolu topraklarında işgalciydi. Yunanistan ortadan geçen yüz yıl sonra bu defa ABD emperyalizminin nam ve hesabına Anadolu topraklarına karşı saldırgan, kibirli bir üslup belirlemiş durumda.”
‘Türk dış siyasetindeki eksikliklerin hissesi var’
Atina’nın Ege problemleriyle ilgili argümanlarını Batı’ya kabul ettirmeyi başardığını belirten Doster, bunda hem Yunanistan’ın kendi kabiliyetinin olduğu hem de Türkiye’nin dış siyasetindeki eksiklik ve aksaklıkların hissesi olduğunu vurguladı. Doster’e nazaran Atina, teke tek kapışmaya yürek edemez:
‘Yunanistan bu kere yalnızca Türkiye’ye karşı değil Rusya’ya karşı da topraklarını ABD üssü haline getiriyor’
Doster, Atina’nın bir yandan Türkiye’ye karşı, öbür yandan jeopolitik ve stratejik düzlemde Rusya’ya karşı konumlanmaya giriştiğini söylerken, kışkırtıcı tavra yanı verilirse kaybeden tarafın Yunanistan olacağı görüşünü lisana getirdi:
“Ama Yunanistan bu defa bir şey yapıyor, yalnızca Türkiye’ye karşı değil Rusya’ya karşı da topraklarını açık ABD üssü haline getiriyor. Yakın ve tarihî olarak Türkiye’ye karşı bir pozisyonlanma kelam konusu. Konjonktürel, dönemsel olarak ise jeopolitik ve stratejik düzlemde, bilhassa Ukrayna savaşını ele alırsak Yunanistan’ın Rusya’ya karşı bir ABD açık üssüne dönüşmesi kelam konusu. Yunanistan böylesi bir uğraştan umduğunu bulabilir mi? Bir yandan Çin’in Jenerasyon ve Yol projesi karşısında Yunanistan değerli olacak. Pire Limanı bilhassa öne çıkacak. Bir yandan Yunanistan bu süreçte Rusya’ya ve Türkiye’ye karşı eş vakitli olarak tavır alacak. Yunanistan, Dedeağaç başta olmak üzere irili ufaklı onlarca askeri üs açsa, ABD askerlerine, uçaklarına, füzelerine alan açsa, bununla yetinmeyerek F-35 alsa sanki Yunanistan’ın bu yaptığı yakın coğrafik manada Türkiye’ye karşı daha uzak ölçekte ve konjonktürel olarak Rusya’ya karşı yaptığı hakikat değil. Lakin Yunanistan, Türkiye’yi kışkırtmak için en kumandanları üzerinden küstahça laflar ediyor. Hem de her vakit yaptığı üzere mutabakat unsurlarını ki Londra ve Paris mutabakatlarında olan adaların gayri askeri statüsü konusunda hususlara ya uymuyor ya hususlardan dilediğini seçiyor ya da dilediğini seçip başına nazaran yorumluyor. Şayet Türkiye, Yunanistan’ın bu küstah çıkışlarına tıpkı dozda karşılık verirse bu işten kaybederek çıkan taraf geçmişte olduğu üzere, Kardak krizinde, Kıbrıs sorununda olduğu üzere Yunanistan olur. Yunanistan gerisinde Paris, Londra, Berlin, ABD emperyalizminin akın ve işgal aygıtı olan NATO’yu alırsa bu küstahlıklara devam edeceğine gönül ister ki aklını başına alsın, güzel komşuluğuna, karşılılık unsuruna uygun işler yapsın. Aksi halde bu Yunanistan’a fayda getirmez.”
‘Atina Türkiye’yi zayıflamış buluyor ve ABD, NATO ve Avrupa ile gerilimlerinden lehine kazanımlar elde etmek istiyor’
Bu olayda saldırgan tarafın Yunanistan olduğunu söyleyen Doster, bu tavırda Türkiye’nin ‘zayıflamış’ bir ülke olarak görülmesinin katkısı bulunduğu görüşünde. Doster, Atina’nın Ankara’nın ABD, NATO ve Avrupa ile gerilimlerinden lehine kazanımlar elde etmek istediğini kaydetti. Doster’e nazaran Atina bütün bunları yaparken, her zamankinden fazla NATO emperyalizminin buyruğuna girmiş durumda:
‘Buradan bir savaş çıkmaz ancak Amerikan silah şirketlerinin daha fazla kar elde ettiği bir durum ortaya çıkar’
Yunanistan’ın Ankara’daki siyasi takımların ne kadar Amerikancı olduğunu bildiği için ABD ile ‘kıskandırmak istediğini’ söyleyen Doster, lakin Türkiye’nin jeopolitik kıymetinin değişmediğimi vurguladı. Doster, buradan bir savaş çıkmayacağı lakin Amerikan silah şirketlerinin daha fazla kar elde ettiği bir durumun oluşacağı görüşünde: