Türk Tarih Kurumu Erdem Üyesi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Sözcü muharriri Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtladı. “Bazı mevzularda güzel bir birleşme, mesela seçim güvenliğini, seçim vakti mali siyasetlerin kontrolünü sağlarlarsa, önemli bir teşkilatlanmayı başarırlarsa bence en önemli şey o” diyen Ortaylı, “Aklı başında bir Türk entelektüeli, reisicumhur çağırırsa hangi partiden olursa olsun sarfiyat, onun davetine uyar, sonuna kadar ona danışmanlık yapar. Hepimiz sarfiyat yardım ederiz, bu görevdir fakat bilmiyorum gelen kişi yeniden hemşerilerini, kendi yandaşlarını filan kayırırsa memleketin artık buna tahammülü yok” diye konuştu.
‘Seçilecek cumhurbaşkanı isterse ona danışmanlık yaparız’
Ortaylı, “Geçen periyotta de görevdi fakat sizin üzere danışmanlar yoktu…” hatırlatmasına “Hayır, geçen devirde görev değildi, o devirde gitmezdim, zira ben partili değilim ancak artık farklı olacak, durum değişecek, çok kıymetli bu” diye cevap verdi.
‘Hilafet geri gelmez, zira hilafet Bohemia kristali üzeredir, kırılır, gider’
Ortaylı, “Yakın Tarihin Gerçekleri kitabınızda “Cumhuriyetin Osmanlı’yı reddetmediği” de anlatılıyor. Meğer iktidar partisi daima Cumhuriyetçilerin Osmanlı’yı reddettiğini öne sürdü, hala Osmanlı’yı yaşatma isteğini de görüyoruz. 2023’te ‘davamız’ dedikleri davanın hilafeti, sultanlık rejimini geri getirmek olduğunu tez edenler var. Bu mümkün mü?” sorusuna da şöyle karşılık verdi:
“19’uncu yüzyılda Sultan Abdülmecit, Sultan Abdülaziz periyodunda sultan hükümetin gerisinde kalmıştır, Abdülhamit Babıali’yi bastırmıştır. Abdülhamit’i sevmek öbür bir şey, onun koşullarına sahip olmak öteki bir şey, bu çok kıymetli, muhakkak vasıfları, nitelikleri var, herkes Abdülhamit olamaz. Abdülhamit kozmopolit bir imparatorluğun başında, onu tanıyor ve gereklerini yerine getiriyor. Öbür tarafta kimi noksanları var, donanma çok ihmal edilmiş, geriye hiçbir şey kalmamış. İkincisi sansür problemi, o uygun bir şey değil. Sen sansürle asıl ayaklanan ve İmparatorluğa karşı kastı olan azınlıklara bir şey yapamıyorsun. Yayın organları dışarda, basılıyor geliyor. Cumhuriyet’te Osmanlı’yı reddetme durumu kelam konusu değildir. Bugün Türkiye, askeri bakımdan birçok Avrupa ülkesinin önündedir. Hilafet geri gelmez, zira hilafet Bohemia kristali üzeredir, kırılır, masraf. Kırıldığı yerden onu bir daha bitiştiremezsin, eski görünümü kaybolur. Porseleni bağlarsın, tınısı masraf lakin kristali hiç bağlayamazsın. Hilafet kurumu esasen 20’nci yüzyılla birlikte fonksiyonunu yitirmiş bir kurum olduğu için kaldırılması Cumhuriyet’in iç ve dış siyasetini kıymetli bir formda etkilemedi. Bundan sonra saltanat da gelmez, hilafet de gelmez, bunu herkes aklından çıkarsın.”
‘Yeni iktisat siyaseti olmadı, takımlarını uygun kuramadı, rekabeti kaldırdı’
Ortaylı, Mengi’nin “İktidarın Osmanlı hayranlığı var fakat Osmanlı’da var olan üretimi taklit etmediler. Türkiye üretmiyor, her şeyi dışardan aldığı için de iki yakası bir ortaya gelmedi” demesi üzerine de iktisada ait şu değerlendirmelerde bulundu: