Bilhassa Ramazan Ayı’nın gelmesiyle birlikte fidye fiyatları da gündemin birinci sıralarına yerleşti. Bununla birlikte “fidye nedir?” sorusunun yanıtı da en çok merak edilenleri ortasında yer alıyor.
Oruç ibadetini yerine getiremeyecek olanların araştırdığı fidye nedir, ne kadar, kimlere verilir araştırma konusu oldu.
Pekala fidye nedir? Fitre ile farkı nedir? İşte ayrıntılar..
ORUÇ FİDYESİ NEDİR?
‘Fidye bağışı nedir?’ sorusu bilhassa Ramazan ayında daima sorulmuştur.
Oruç fidyesi Ramazan ayı boyunca vuku bulan bir özürden ötürü tutulamayan oruçlara karşı yahut bayan ve erkeğin yaşlarının ilerlemesinden ötürü oruç tutmaya takati olmaması halinde, gerek tahıl gerekse nakdî olarak bölgenin durumuna nazaran belirlenen o ölçüsü ödemesidir.
Ölçü ise bir yoksulun günlük iki doyumluk yemeğine denk olan yiyecek (3 kilogram arpa, kuru hurma yahut 1,5 kilogram buğday) yahut bu pahada nakit paradır.
Diyanet İşleri Başkanlığı her yıl oruç fidyesi (günlük) bedelini kişi başı olarak açıklar ve 2021 yılı oruç fidye bedelini 28 lira olarak açıkladı.
KURAN’DA FİDYE
Allah-u Teala Bakara Müddeti, 183 ve 184. Ayette mealen şöyle buyurur;
“Ey iman edenler! Sizden evvelkilerin üzerine yazıldığı üzere sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı. İçinizden hasta yahut yolcu olan, öbür günlerden sayısınca meblağ. Orucu tutmakta zorlananlar için bir fakirin (günlük) yiyeceği kadar fidye kafidir. Bir düzgünlüğü mecbur olmadan yapan için bu (yaptığı) yeterlidir. Lakin orucu tutmanız –bilirseniz– sizin için daha iyidir.”
ORUÇ FİDYESİ KİMLERE VERİLİR?
Bir kimsenin sürekliliği olan hastalığı ve yaşlılığından ötürü oruç tutamama hali nedeniyle verdiği fidye, gerçek muhtaçlık sahibi, fakir ve muhtaç durumdaki bireylere ulaşmalıdır.
Fidye, yordam ve fürû’a yani üst soy ve alt soy halinde tabir ettiğimiz anne, baba, dede ve nineler çocukları ve torunlarına verilemediği üzere eşler de birbirine oruç fidyesi veremez.
Bir kimse fakir durumdaki akraba ve komşusuna fidye verebildiği üzere yardım kuruluşları aracılığıyla mazlum coğrafyadaki din kardeşine fidyesini ulaştırabilir.
FİDYE VE FİTRE FARKI NEDİR?
Fidye ve fitre bağışı çokça karıştırılsa da ortasında fark vardır. Fitre (fıtır sadakası) Ramazan ayının rastgele bir vaktinde maddi durumu yerinde olan her Müslümanın fakirlere verdiği nisap ölçüsü olan, oruç tutmanın şükrüyle sevap kazanmak için bağışladığı sadaka demektir.
Peygamber Efendimiz (S.A.V.) bir hadisi şeriflerinde “Fitrenin Bayram namazına çıkmadan evvel verilmesini” emretmiştir.
Fidye ise, oruç tutmaya mahzur (süreklilik gösteren) hastalığı olan yahut yaşlılıktan ötürü oruç tutamayanların tutamadığı oruçlara karşılık verdiği paradır.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hem fitre hem de fidye için taban olarak belirlediği fiyat birebir olmakla birlikte durumu uygun olan bireyler bu sayıların üzerinde bağış yapabilir. Velhasıl fitre ve fidyenin ölçüleri birebir, veriliş maksadı farklıdır.