Cumhuriyet in birinci çeyrek asrına damgasını vuran tek parti idaresi geçen bu müddette halkın büyük erzincan escort çoğunluğunun memnuniyetsizliğine yol açmıştı
Savaştan çıkmış olmanın devam eden olumsuz ekonomik tesirleri giderek halktan kopan seçkinci bir idare anlayışı ile sık sık ortaya konulan katı laiklik uygulamaları bu memnuniyetsizlikleri besleyen erzurum escort ögeler olmuştu
II Dünya Savaşı nın galipleri demokrasi isteyince
İkinci Dünya Savaşı nda son anda galiplerin tarafında yer alan CHP Hükümeti yeni dünya sistemi kurucularınca oluşturulan Demokrasi Cephesi nin beklentilerine Eskişehir escort karşılık verebilmek için kerhen de olsa çok partili sisteme geçmişti
Bu süreçte Ocak 1946 da Demokrat Parti kurulmuş 21 Temmuz 1946 da da birinci çok partili seçim yapılmıştı Lakin CHP tekrar de eski alışkanlıklarını terk etmeyerek seçimlere bir kere daha ve artık son kere açık oy saklı tasnif gölgesini düşürmüştü Kolaylıkla varsayım edilebileceği üzere CHP bu seçimden zaferle çıkmıştı Meclis teki sandalye dağılımı CHP 395 DP 66 halinde olmuştu
Çok partili seçimler kıymetli bir adımdı ancak kâfi değildi Batılı merkezler ülke idaresinin liberal iktisada yönelmesi ve toplumsal özgürlüklerde gelişmeler de bekliyordu
Ayrıyeten halk tek parti idaresinin seçim hileleriyle bir kere daha iş başında kalmasından olağanüstü rahatsızdı Seçimlerin akabinde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Recep Peker i Başbakanlığa atamıştı Lakin tek parti yönetimi anlayışının en radikal isimlerinden birisi olan Peker liberal bir Başbakan üzere davran a mıyordu
Peker bir seferinde Komünizme karşı dini eğitimi güçlendirmeliyiz talebini lisana getiren birtakım CHP milletvekillerine Bu zehiri zehirle tedavi etmektir diyerek karşı çıkmıştı Recep Peker in bu ve gibisi tavırları halktaki memnuniyetsizliği düzgünce arttırınca yerine Hasan Latife atanmıştı Latife selefine nazaran daha ölçülü diyaloğa açık bir isimdi
Muhalefetin antidemokratik bulduğu kimi yasalar değiştirilmiş ağır tenkitlere husus olan Köy Enstitüleri nin klasik öğretmen okuluna dönüştürülmesi teşebbüsleri başlatılmış valilerin CHP vilayet başkanlığı yapması uygulamasına son verilmişti Tekrar ana sınırlarında muhalefetle uzlaşılarak hazırlanan bir seçim yasası da yürürlüğe girmişti
İnönü den Medreseli Başbakan
CHP 14 Mayıs 1950 seçimlerine hazırlanırken geniş halk kitlelerinin en çok şikâyet ettiği inanç hürriyetiyle ilgili olarak da adımlar atmak zorunda kalmıştı
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Hasan Saka yı da vazifeden alacak ve yerine müderris çocuğu medresede esaslı bir din eğitimi alan Arapça ve Farsçaya vukufiyeti olan Fıkıh ve İslam tarihi profesörü Şemsettin Günaltay ı Başbakan olarak atayacaktı
Operasyonu yapan İnönü olmasına karşın kimi müfrit CHP liler Günaltay ın müktesebatından bahisle yeniden de reaksiyonlarını ortaya koymuştu
Bizim Mevlut isimli bir şiir yazan ve burada Ne örümcek ne yosun Ne mucize ne füsun Kâbe Arabın olsun Bize Çankaya yeter üzere mısralara yer veren milletvekili Behçet Kemal Çağlar Başbakanlığa İslamcı Günaltay ın atanması üzerine CHP den istifa etmişti
CHP binalarında din eğitimi
Seçimler yaklaşırken Demokrat Parti CHP nin 27 yıllık iktidarında sık sık din zıddı siyasetlere imza attığını bu nedenle Günaltay ın Başbakan yapılmasının göz boyamadan ileri gitmeyeceği propagandasını işliyordu
Her şeye karşın CHP yetersiz de olsa milletin güzeline gidecek kimi siyasetleri hayata geçirmişti Bu çerçevede Din Bilgisi Dershaneleri İmam Hatip Okulları açılmaya başlanmış Ankara Üniversitesi bünyesinde İlahiyat Fakültesi faaliyete başlamış birtakım tekke ve türbelerin ziyaret yasağı kaldırılmıştı
Ayrıyeten ilkokullara din dersi de konulmuştu Başbakan Günaltay vakit zaman Meclis te partisi İslam a karşı olmakla suçlandığında Ben bu ülkede İslam ın büyük unsurlarını öğretmek için İlahiyat Fakültesi açan bir hükümetin Başbakanıyım karşılığını veriyordu Aslında CHP de başlar sözün tam manasıyla karışıktı
Çünkü bir seferinde Tekke ve türbeler bir daha hortlayamaz diyen de tekrar Günaltay dı Başbakan irticaa müsamaha etmekle suçlandığında bu tabirleri kullanmıştı Yeniden de türbeler Türk büyükleri olması koşuluyla onun periyodunda açılmıştı Son analizde ise milletin din hizmetlerine olan hasretinin en görmek istemeyen gözlerce bile fark edileceği o yıllarda kimi lokal CHP örgütleri işi parti binasında din eğitim vermeye kadar vardırmışlardı
Bu ortada İslam dinini öğreteceği teziyle dağıtılan kitaplardaki sıkıntılı sözler nedeniyle kimi vatandaşlar eğitimlere devam etmemiş kimileri da Bu kitaplarla İslam ı öğretmek şöyle dursun misyonerlik faaliyeti yapılmakta görüşünü lisana getirerek hükümetin sözkonusu kitapları toplatması için teşebbüste bulunmuştu Lakin iktidardaki partinin bütün bu uğraşları sonuçsuz kalacak ve 14 Mayıs 1950 seçimlerinde oyların yüzde 55 ini alan Demokrat Parti 416 milletvekili çıkartıp yüzde 39 oyla lakin 69 milletvekiline sahip olabilen CHP nin 27 yıllık iktidarına son verecekti
Prof Dr Doğan Duman 1950 Seçimleri Öncesinde Cumhuriyet Halk Partisi nin Politik Bir Hareketi Olarak İmam Hatip Kursları Pamukkale Üniversitesi Belgi Mecmuası Sayı 10 Yaz 2015
Arş Gör İbrahim Ethem Aydın Şemsettin Günaltay ın Hayatı Yapıtları ve Dini Islah Düşüncesi İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Mecmuası Sayı 5 Yıl 2002
Mehmet Ö Alkan Seçim Afişleri Parti Amblemleri ve Demokrasi Tarihimize Dair Notlar Birikim Mecmuası Sayı 313 Mayıs 2015