Ermeniler, milyonlarca frank tazminat beklerken “1 frank” alabilmişti
Bernard Lewis “soykırım yok”, mahkeme de “haklısın” demişti
Vakanüvis
Ermeni lobisinin yıllardır gündemde tutmaya çalıştığı kelamda soykırım argümanlarının geçersizliği, lobiye en büyük takviyesi veren ülkelerden biri olan Fransa’da bile yargı kararıyla tescillenmişti. Dünyaca ünlü, saygın tarihçi Bernard Lewis, soykırıma inanmadığını söylemiş, Ermeniler kendisini mahkemeye vermiş, mahkeme ise ABD’li tarihçiyi haklı bulmuştu.
LEWİS’İN LE MONDE’UN SORUSUNA VERDİĞİ KARŞILIK ERMENİLERİ ÇILDIRTMIŞTI
Lewis’in, “Türkler neden Ermeni soykırımını kabul etmeği reddediyorlar?” sorusuna bir bilim insanı objektifliğiyle verdiği yanıt, hem Fransa’daki Ermenilerin hem de ABD’deki Ermeni lobisinin büyük reaksiyonunu çekmişti.
SOYKIRIM SAVI ÇOK ŞÜPHELİDİR
Dünya çapında tanınan bir tarihçi olan Bernard Lewis’in “Ermeni argümanlarını kuşkulu bulduğunu” söylemesi, “çarpan etkisiyle” büyüyebilecek bir değerlendirmeydi. Bu nedenle yankısı da güçlü olmuştu. Lewis, gazetecilerin sorusuna verdiği karşılıkta şunları söylemişti:
“Ermenilerin tarih versiyonu mu demek istiyorsunuz? Türkiye’de, bağımsızlık için Ruslar ile açık işbirliği yapan Osmanlı zıddı olan bir halk kümesinin varlığı sebebiyle Türklerin bir ‘Ermeni sorunu’ vardı. Öte yandan, Ermeni çeteleri de faaliyetteydi. Ermeniler direnişlerinin ulu başarılarıyla övünürler. Türkler, yabancı bir gücün istilasına uğrama tehlikesi altında bulunan bir bölgede önleyici ve cezalandırıcı tedbirler aldılar. Her iki taraf da tenkil hareketinin hudutlu bir coğrafyada yapıldığını kabul ediyor. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğunun başka bölgelerinde oturan Ermeniler bu tenkil hareketinden etkilenmediler. Vahim olaylarda çok sayıda Ermeni’nin – ancak çok sayıda Türkün de – öldüğünden kimsenin kuşkusu yok. Lakin, ölenlerin hangi şartlarda öldükleri ve sayıları hiç bir vakit bilinemeyecek. Bugün o olaylar hakkında soykırım savı ileri sürülecekse, bunu kanıtlamak için Ermeni ulusunu sistematik biçimde ortadan kaldırma ve şuurlu olarak yok etme yolunda bir kararın var olması gerekir ki, bunun varlığı çok şüphelidir.”
LEWİS: ERMENİLER TÜRKLERE DEHŞETLİ MEZALİM YAPTILAR
Bernard Lewis, soruya verdiği karşılığın büyük tartışmalara yol açtığını görünce, Le Monde’a bir açıklama yollamış, lakin bu açıklamasında da evvelki tezlerinden geri adım atmamıştı. Lewis, şunları söylemişti:
ERMENİLER, MİLYONLARCA FRANK İSTEMİŞ, MAHKEME 1 FRANK TAZMİNATA HÜKMETMİŞTİ
Bu gelişmeler üzerine yüzlerce Ermeni derneğinin çatı kuruluşu olan Fransa Ermeni Dernekleri Forum’u, Bernard Lewis’i, “Ermeni soykırımı savını inkâr ederek Ermenilere ziyan verdiği” gerekçesiyle dava etti. Dava müracaatında, “Bernard Lewis böylelikle, hayatlarını kaybeden yahut etmeyenler ile bunların ailelerinin anılarına duyulması gereken saygıyı göstermemiş, bu nedenle tazminat gerektiren çok ağır bir kusur işlemiştir. Fransa Uygar Kanununun 1382 hususu yeterince ismi geçen, davaya katılan Fransa Ermeni Dernekleri Forum’u üyesi her derneğe tazminat olarak başka ayrı 100.000 Fransız frangı ve Yeni Adap Yasası mucibince 10.000 Fransız frangı ödemeğe mahkûm edilmesini, ayrıyeten bu kararın 5 gazetede yayımlanmasını talep ediyoruz” denilmişti.
ERMENİLERİN REAKSİYONU YUMUŞATILDI
Bernard Lewis, duruşmalarda avukatı aracılığıyla daha evvel bilinen görüşlerini tekrarlamıştı. Mahkeme heyeti, son duruşmada Ermeni lobisinin yansısını çeken kararını verecekti. Heyet özet olarak, Bernard Lewis’in alanına hâkim uzman bir tarihçi olduğuna, söylediklerinin bu çerçevede kıymetlendirilmesi gerektiğine, Fransız mahkemelerinin tarihe malolmuş bir olayın mahiyetini tespit etme ve bunlara ait polemikleri kıymetlendirme üzere bir yetkisi ve misyonunun bulunmadığına, Bernard Lewis’e atfedilen kusurun basın maddesine ters bir kabahat olmadığına karar vermişti.
Mahkeme yalnızca, – Ermenilerin reaksiyonunu yumuşatmak hedefiyle – Fransa Uygar Kanununun 1382 hususuna nazaran, “Bernard Lewis’in kelamlarının Ermeni toplumunun duyduğu acıyı canlandırdığı, böylelikle kusur işlediği, bu nedenle de bir tazminat ödemesi gerektiği” kararıyla yetinmiş ve Bernard Lewis’e sembolik olarak “1 Frank” manevi tazminat cezası vermişti.