ABD ‘nin ‘kundakçılığı‘ yaptığı Ukrayna çatışması nedeniyle Rusya‘yı amaç alan ‘ekonomik savaş‘ global güç krizini tetiklemişken, Ortadoğu’da yeni bir tansiyon yükseliyor. İsrail ile Lübnan’ın Ekim 2020’de BM gözetiminde başlattığı müzakereler donmuşken, güç kaynakları bakımından öne çıkan ihtilaflı Kariş deniz alanına üzerinden tekrar ‘savaş söylemleri’ devreye sokuldu.
Bir Yunan Britanya firması İsrail için Karış bölgesine 5 Haziran’da gemi gönderdi Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah firmanın derhal çekilmesini talep edip “Aksi halde gemi mürettebatı ve meydana gelecek maddi ziyandan (Yunanistan) sorumlu olacak” vurgusu yaptı. İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Savunma Bakanı Benny Gantz ve Güç Bakanı Karin Elharrar ‘Kariş’in ‘İsrail’in mülkü olduğunu’ ileri sürdü. İsrail Genelkurmay Lideri Aviv Kochavi, Lübnan’da imha edilecek binlerce maksadın belirlendiğini açıkladı.
Lübnan Cumhurbaşkanı akbatı escort Mişel Avn ise deniz hududunu çizilmesi için BM’den ABD arabuluculuğuna bırakılmış müzakerelerin tekrar başlatılması için harekete geçti. ABD Dışişleri’nin birebir vakitte İsrail vatandaşı da olan Güç Güvenliği Danışmanı Amos Hochstein bölge ziyaretine başlarken, Lübnan televizyonuyla söyleşisinde Lübnan’ın ‘haklarını çok da fazla aramamasını’ salık verdi.
Gerilim ağır güç krizi yaşayan iflastaki Lübnan’da seçimlere karşın yeniden hükümetin de kurulamadığı bir ortamda milletlerarası krediler peşinde koştuğu bir periyoda denk geliyor Tekrar İsrail’in İran ile örtülü savaşının tesirleri aksaray escort de bölgede hissediliyor
ABD İsrail ve Lübnan İran eksenindeki gelişmeleri Yakın Doğu Haber sitesinin kurucusu ve araştırmacı müellif Alptekin Dursunoğlu ile konuştuk.
‘Lübnan kendi iç siyasi istikrarları nedeniyle Şeba Çiftlikleri ni bir devir neredeyse atakent escort bize ilişkin değildir noktasına getirmişti’
Alptekin Dursunoğlu’na nazaran İsrail ile Lübnan ortasında ihtilaflı Kariş deniz alanı üzerinden yaşanırken kara hududunda da el Gacer ve Şeba çiftlikleri üzere işgal altında bölgeler ataköy escort bulunuyor Dursunoğlu Beyrut’un iç siyasi istikrarları yüzünden topraklarını savunamaz hale geldiğini belirtirken Şeba çiftlikleri konusunda Nasrallah’ın ‘alaycı konuşmasına’ atıf yaptı
“Akdeniz’de Lübnan ile ırkçı İsrail rejimi ortasında 29. çizgi diye bilinen bir bölge var. Oranın yaklaşık 1500 km karelik alanına tekabül ediyor Kariş gaz alanı. Lübnan tarafı bunu 2021’in Aralık ayında BM’ye de bildiriyor, burasının ırkçı rejimle Lübnan ortasında ihtilaflı bir bölge olduğunu söylüyor. Bu noktada sorun teşkil eden konu, İsrail’in orayı güya büsbütün kendisine ilişkin bir yer olarak görmesi ve orada gaz arama-sondaj çalışması için gemi göndermesi. Lübnan da 2021’den beri buranın çözümlenmemiş bir yer olduğunu, hasebiyle İsrail tarafının oraya gemi göndermesinin açıkça Lübnan deniz alanına bir tecavüz olduğunu tabir ediyor. Temel tartışma noktası bu. Lübnan tarafıyla İsrail ortasında yalnızca denizde değil karada da bu formda ihtilaflı yerler var. Hatta açıkça İsrail rejiminin işgali altında olan Lübnan bölgeleri var. El-Gacer ve Şeba Çiftlikleri üzere. İşgal altında olduğu konusunda hiçbir kuşku yok. Ancak Lübnan tarafı maalesef kendi iç siyasi istikrarları nedeniyle Şeba Çiftlikleri’ni bir devir neredeyse bize ilişkin değildir noktasına getirmişti. Hizbullah Genel Sekreteri bir konuşmasında bunu alay konusu yaparak lisana getirmişti. Şeba Çiftlikleri’nin İsrail rejiminin işgali altında olduğunun kabul edilmesi, Lübnan devletine kendi topraklarını kurtarmak konusunda sorumluluk yükleyeceği ve Hizbullah’ın silahının ülkenin savunması için ne kadar değerli olduğunun itirafı olacağı için bir devir Lübnanlı yetkililer adeta Şeba Çiftlikleri Lübnan’a ilişkin değilmiş üzere davranıyordu. Nasrullah, bir konuşmasında bu duruma dikkat çekerek, “Suriyeliler Şeba Çiftlikleri bize ilişkin değil, diyor. Filistinliler de bize ilişkin değil diyor, İsrail esasen gasıp ve işgalci olduğundan buranın kendilerine ilişkin olmadığını biliyor. Bizimkiler de bize ilişkin değil diyorlar. Pekala bu Şeba Çiftlikleri kimin? Yakında BM’de Şeba Çiftlikleri Cumhuriyeti diye yeni bir devlet kurulursa şaşılmaz!” demişti.
‘Lübnan açısından sorun siyasi bir kararlılık ve bir devlet iradesinin avcılar escort sergilenmesi’
Dursunoğlu İsrail ve Lübnan ortasında arabuluculuk yapan Hochstein’ın İsrail ordusunda askerlik yapmış bir isim olmasındaki ironiye vurgu yaptı Dursunoğlu Lübnan devletinin kendi ulusal servetine Hizbullah’ın burayı güç kullanarak müdafaası ihtimali nedeniyle sahip çıkamaz halde olduğunun da altını çizdi
“Lübnan ile ırkçı İsrail rejiminin deniz alanındaki sonlarının belirlenmesi konusu genel bir belge. 2011’den beri modül parça devam eden, 2020’den itibaren de masada duran bahis bu. Kariş gaz alanıyla birlikte bu problem tekrar gündeme geldi. Amerikalı arabulucu da enteresan. İsrail ordusunda askerlik yapmış, işgal altındaki Filistin topraklarında doğmuş biri. İsrail vatandaşlığı var ve Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nda danışmanlık yapıyor. Bu adam Lübnan ile İsrail ortasındaki sorunda güya arabuluculuk yapıyor. Şeba Çiftlikleri’ni şunun için örnek verdim. Lübnan hükümeti şayet burası bize aittir ve İsrail rejiminin yaptığı Lübnan’ın ulusal servetine ve deniz alanına yönelik bir tecavüzdür derse, Hizbullah, oranın savunmasını üstlenmeye hazır olduğunu söylüyor. Hizbullah ‘yeter ki hükümet Kariş Lübnan’a aittir ve İsrail bizim deniz alanımızı ihlal etmiştir desin biz oranın korunmasını güç kullanma da dahil olmak üzere sağlarız’ diyor. Yani Lübnan açısından sorun siyasi bir kararlılık ve bir devlet iradesinin sergilenmesi. Hizbullah’ın bu çıkışıyla bir arada doğal olarak cumhurbaşkanı başta olmak üzere Lübnan hükümeti de Kariş konusunda hassas davranmaya ihtimam gösteriyor.”
‘Kariş gaz alanında gaz bulunursa bu Lübnan için hayati kıymete sahip bir kaynak olur’
Lübnan ın fevkalâde bir ekonomik kriz yaşadığını anımsatan Dursunoğlu Kariş gaz alanında gaz bulunursa hayati değere sahip olacağını vurguladı Lübnan tarafında da İsrail tarafında da ‘kararlılık’ imgesine atıf yapan Dursunoğlu sert retoriğe rağmen İsrail’in yeni bir savaşta badireler yaşayabileceği değerlendirmesinde bulundu
“Lübnan’ın fevkalâde bir halde ekonomik kriz yaşıyor. Kariş gaz alanında gaz bulunursa bu, Lübnan için hayati değere sahip bir kaynak olur. Oranın İsrail’e bırakılması kolay bir sıkıntı değil. Bu savaşa masraf mi? Hizbullah’ta önemli bir kararlılık var, Lübnan tarafı süreci yakından izliyor. Lübnan tarafı derken hükümeti kastetmiyorum; çünkü seçim sonrası kurulmuş bir hükümet yok. Genel manada Lübnan devleti ve halkı bahse hassas gözüküyor. Irkçı İsrail rejimi tarafında da kararlı bir manzara verilmeye çalışılıyor. Askeri başkanları yaptıkları açıklamalarda Lübnan’da sivil yerleşimleri dahi bombalayacaklarını ima ederek tehditler savurdu. Lakin işin uzmanı olan askeri kumandan ve analistler savaşın kolay bir seçenek olmadığının şuurunda. Lübnan’la yeni bir savaş olması durumunda, İsrail rejimi, yalnızca stratejik tesisleriyle ilgili kayıplar yaşamayacak, varlığını sürdürmesi tartışmalı hale gelecek. Bunu İsrailliler de çok âlâ biliyor.”
‘Yunanistan mahkemesi İran gemisine el koyma kararını iptal etti gemiyi ve petrolü İran a iade etme kararı verdi’
Dursunoğlu Kariş e gelen sondaj gemisinin Yunanistan a ilişkin olmasıyla direkt temas bulunmasa da ABD ve İsrail’in denizlerde İran’a karşı petrol tankerlerine el koyma yoluyla adeta ‘açık savaş başlattığını’ anımsattı Dursunoğlu daha evvel Britanya ile yaşanan gemi el koyma tansiyonu yaşanmışken bu kere olayların Yunanistan’la temaslı geçmesine dikkat çekti
“Kariş’e gelen sondaj gemisinin Yunanistan’a ilişkin olmasıyla Yunanistan’ın İran’da tankerlere el koyması direkt bağlı olmayabilir. Lakin şöyle genel bir temas var. Yunanistan’ı hariç tutarak söylüyorum. İsrail ve Amerika ile İran ortasında başta Suriye problemi olmak üzere nükleer programla bütünleşik olarak büyük bir savaş hali var. 2019’da ırkçı İsrail rejimi, İran’ın gemilerine yönelik açık bir savaş başlatmıştı. Amerikan basınına da açıkça sayı vererek bu ataklarını ilan ettiler. Bunun üzerine İran karşılık vermeye başladı. Gemilere akınlar savaşı başlamıştı. İsrail bu işin kendisine değerli olmaya başladığını görünce akınlarını kesti. Daha sonra İran’ın petrol ticareti, bilhassa de Suriye’ye yardımı engellenmeye çalışıldı. İngiltere, Suriye’ye gitmekte olan İran petrol tankerine el koymuştu. İran da buna iki İngiliz gemisine el koyarak karşılık verdi. İngiltere, mecburen İran gemisini bırakmak zorunda kaldı ve bir daha da milletlerarası yaptırımlar mazeret edilerek Suriye’ye gönderilen petrol tankerlerine dokunamadı. Artık tıpkı şeyleri tekrar görmeye başlıyoruz. Bu sefer Yunanistan’ı kullandılar, Yunanistan Rusya’ya ilişkin İran bayraklı bir gemiyi alıkoydu ve petrolünü bir Amerikan gemisine nakletti. İran’da buna iki Yunan gemisine el koyarak karşılık verince Yunanistan mahkemesi İran gemisine el konma kararını iptal etti gemiyi ve petrolü İran’a iade etme kararı verdi.
İran a yönelik suikastlar ile nükleer sıkıntı üzerinden örtülü savaş devrine yine döndük
Dursunoğlu ABD’nin tek taraflı çekildiği nükleer muahedeye dönme konusu İhtilal Muhafızlarının ‘terör örgütü’ listesinde bulunmasına takılmışken tansiyonu arttırıcı gelişmelere dikkat çekti UAEK Lideri Grossi’nin nükleer silahları olup kontrole açmayan İsrail’i ziyaret ederken Ajans’tan zarurî olmadığı halde tesislerine kamera yerleştirmiş İran’la ilgili kınama kararı çıkarıldığını aktaran Dursunoğlu Tahran’ın da bu baskıya kameraları sökerek karşılık verdiğini belirtti Dursunoğlu İsrail ve ABD ile İran ortasında başta Suriye olmak üzere nükleer programla bütünleşik büyük bir savaş hali bulunduğunu vurguladı
“Nükleer sorunlarla ilgili Viyana’da tam mutabakata varılacakken bahis yalnızca İhtilal Muhafızları’nın ABD’nin terör örgütü listesinden çıkarılması konusunda odaklanmışken, başka teknik bahislerde neredeyse mutabakat sağlanmışken aniden yine krizler çıkarılmaya başlandı. Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın yöneticiler şurası, İran geçen perşembe İran aleyhtarı bir karar yayımladı. O karardan 3 gün evvel ajansın lideri Rafael Grossi, İsrail’e gitti. Grossi’nin nükleer programını memleketler arası kontrole açmayan ve nükleer silahlara sahip İsrail’e gitmesi İran’da öfke yarattı. Üç gün sonra da İran’ı kınayan karar çıktı. İran da Ajans’ın İran tesislerindeki kameralarının evvel ikisini sonra da 27 adedini söktü. Burada şu noktayı açıklamak gerekiyor. Bu kameralar İran’ın bir güzel niyet adımı olarak, şeffaflık bakımından yerleştirilmişti. Yani kameraları yerleştirme zaruriliği yoktu. İran bu duruma dikkat çekti, ‘o vakit âlâ niyet göstergesi olarak kurduğumuz bu kameraları kaldırıyoruz’ dediler. Ayrıyeten nranyum zenginleştirme tesislerine iki santrifüj daha ek ederek bir manada vitesi yükselttiler. Bunların olduğu devirde Yunanistan, İran tankerine el koydu, İran buna misilleme yaptı. İsrail rejimi İranlı yetkililere suikastlar yaptı, İran Erbil’de Mossad tarafından kullanılan merkezleri füzelerle vurdu. Yani örtülü savaş periyoduna tekrar döndük. Bütün bunlara artık bir de Kariş’teki gaz alanı eklendi.”
‘İran’a iletiler gönderen Biden ın yeni bir seçimde anlatacağı rastgele bir muvaffakiyet hikayesi yok’
Tahran’ın kendisine karşı atılımlara misliyle karşılık verme kararlılığında olduğunu aktaran Dursunoğlu Biden idaresinin ise UAEK kınama kararı sonrası Tahran’a ‘yatıştırıcı’ iletiler gönderdiğini belirtti Dursunoğlu’na nazaran kasım orta seçimleri öncesinde Biden’ın rastgele bir muvaffakiyet hikayesi yok nükleer muahedeye da dönemediği ortamda İsrail ile Suudi Arabistan’ı ‘normalleşmeye ikna’ ile bunu yapmaya çalışacak
“Geçenlerde İran televizyonunda bu olaylarla ilgili bir uzmanı dinliyordum. Kelam konusu uzman, Yunanistan’ın İran gemisine el koymasına karşılık İran’ın iki Yunan gemisine el koymasının, uranyum zenginleştirme tesislerine iki yeni santrifüj eklemesinin “bize karşı atacağınız her adıma iki katıyla karşılık vereceğiz” bildirisi vermek için yapıldığını söyledi. Ayrıyeten Amerikalılar, medya önünde her şey kontrollerindeymiş üzere kibirli laflar etse de İran’a gönderdikleri özel bildirilerde ne kadar sefil durumda olduklarını ortaya koyuyorlar. Örneğin İran basınına da yandığı üzere ABD Lideri Joe Biden, UAEK kararından sonra İran’a ileti gönderiyor, ‘Ben Kongre’nin baskısı altındayım, ajansın üslubunu da yumuşak tuttuk, siz tansiyonu yükseltecek adımlar atmayın’ halinde çok yapan; lakin medya önündeki havalarıyla bağdaşmayan sefil bildiriler gönderiyor. Zira önümüzdeki periyotta orta seçim var. Biden’ın yeni bir seçimde anlatacağı rastgele bir muvaffakiyet hikayesi yok. Ne Rusya Ukrayna sıkıntısında ne de Çin yahut Kuzey Kore ile ilgili olarak kendi kamuoyuna anlatabileceği bir muvaffakiyet hikayesi yok. İran’la nükleer muahedeye tekrar dönebilirlerse bunu bir muvaffakiyet hikayesi olarak anlatabilecekti. Biden’in şu an elinde yalnızca Suudi Arabistan’ı ırkçı İsrail rejimi ile ilgilerini olağanlaştırmaya ikna etme projesi kaldı. Zati Ortadoğu ziyaretinin hedefinin İsrail rejimin güvenliğiyle ilgili olduğunu açıkça da söyledi. Şayet Suudileri ırkçı İsrail rejimi ile münasebetlerini olağanlaştırmaya ikna edebilirse bunu orta seçimlerde bir muvaffakiyet öyküsü olarak anlatabilir. Amerika, Suudi Arabistan’dan Ukrayna probleminden ötürü petrol üretimini arttırmasını istiyordu, Suudiler ise Yemen savaşında dayanak talep ederek bu isteği geri çevirdiler. Yani Amerika, Suudileri bile Rusya’nın karşısına dikmeyi başaramadı.”