İsrail’in ABD Lideri Donald Trump devrinde başlayan bölgedeki Arap ülkeleriyle olağanlaşma sürecinin aslında kendi güvenliğini sağlamaya yönelik olduğunu söz eden Doç. Dr. Gökçe, “ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi, İsrail’in bölgedeki Arap ülkeleriyle yapmış olduğu olağanlaşma mutabakatlarını daha da kıymetli kıldı. Zira İsrail’in güvenliği uzaktan Afganistan’dan sağlanıyordu. ABD Afganistan’dan çekilerek bu bölgede İsrail’i adeta yalnızlığa itmiş oldu. Burada bölgesel bir güç olan Türkiye’nin de İsrail’in olağanlaşma süreci ve yakınlaşması İsrail’in güvenliği açısından elzem olarak değerlendirildi. Bunun için de Türkiye’ye bir yakınlaşma siyaseti izlemeye başladılar. Bu bölge barışı için epeyce değerli. Artık bölgede bir İsrail-Filistin çatışması var. Münasebetiyle bu çatışmanın masada çözülebilmesi tarafların bir ortaya gelmesi lazım ve taraflarla diyalog gerekiyor. Münasebetiyle bunu da yapabilecek bir ülkelerden bir tanesi de Türkiye. Yani İsrail’i diplomatik denetim altına alabilmek için Türkiye kıymetli bir aktör” değerlendirmesinde bulundu.
Normalleşme Doğu Akdeniz’de neleri değiştirir?
Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, Doğu Akdeniz konusunun da olağanlaşma boyutunda kıymeti olduğunu tabir ediyor:
“Özellikle 1995’ten sonra Avrupalı ülkelerin Doğu Akdeniz’e olan ilgisi arttı ve Yunanistan, Doğu Akdeniz’deki ülkelerle deniz yetki alanları mutabakatlarını imzalayarak Türkiye’yi çevrelemeye çalıştı. Bu da bir çatışma ortamı yarattı. Zira Türkiye’nin Mavi Vatan olarak isimlendirdiği yerler, o ülkelerin yapmış olduğu mutabakatlarla adeta hapsedildi ve bu durum Türkiye’nin menfaatlerine ziyan vermeye başladı. Türkiye de buna etkin bir siyasetle karşılık vererek kendi Mavi Vatan çizgisi oluşturdu. Lakin bir formda de Yunanistan’ın mutabakat yapmış olduğu İsrail, Mısır üzere ülkelerle deniz yetki alanlarının belirlenmesi konusunda muahede yapması gerekiyordu. Türkiye’nin İsrail ile olağanlaşması ile birlikte bu deniz yetki alanlarının tekrar belirlenmesi, Türkiye ve Doğu Akdeniz’in güvenliği açısından epey kıymetlidir. Bir de ekonomik çıkarlar var. İsrail’in ve Mısır’ın elektrik gücünün Avrupa’ya gönderilmesi gerekiyor. İptal edilen bir Eastmed projesi yerine ikame edilmesi düşünülen elektrik gücü gönderilmesi için bu çizginin Türk karasularından geçmesi ve bunun için de bir muahede yapılması gerekiyor. İkinci bir bahis da İsrail ya da Mısır doğalgazının kesinlikle Avrupa’ya ulaştırılması gerekiyor. Bu gazın İsrail üzerinden Türkiye’ye getirilerek boru çizgileriyle gönderilmesi en yanlışsız yol olacak. Bunun da Türkiye’ye ekonomik getirisi var. Bunun için de Türkiye-İsrail yakınlaşmasının hakikat bir adım.”
‘Türkiye-İsrail münasebetlerinin düzelmesi Türkiye’den daha çok İsrail’in işine yarıyor’
“Dolayısıyla hem ekonomik, hem siyasi, hem bölgesel tahliller hem de bölgenin güvenliği açısından Türkiye ile İsrail’in yakınlaşması gerekliydi” diye devam eden Gökçe, şunları ekledi:
“Ama bu tabi Türkiye’nin yakınlaştığı manasına gelmiyor. İsrail bu bahiste adım attı. Kendi güvenliğini sağlayabilmek ve bu ekonomik nedenlerden ötürü bölgedeki değerli bir aktör olan Türkiye’yle yakınlaşması gerekiyordu ve bu mevzuda adım attı. Türkiye bundan ne çıkarabilir? Türkiye’nin İsrail’le yakınlaşması tahminen ABD’den F-16’ların alınması konusunda ya da ABD-Türkiye alakalarına az da olsa katkı sunar. Türkiye-İsrail münasebetlerinin düzelmesi Türkiye’den daha çok İsrail’in işine yarıyor.”
