Kameri aylardan biri olan ramazan ayı Müslümanlarca kutsal sayılan bir aydır. Çünkü tüm insanlığa hidayet rehberi olan Kur’an-ı Kerim bu ayda indirilmeye başlanmış, oruç bu ayda farz kılınmıştır.
Vahyin birinci vakitlerinden beri her geceyi namaz ibadetiyle geçiren Hz. Peygamber (s.a.v), hicretin ikinci yılında orucun farz kılınmasının akabinde Ramazan gecelerinde kıldığı namazları neredeyse gece uzunluğu sürecek kadar uzun tutmuş, ashabını da ramazan gecelerini bu biçimde ihya etmeye teşvik etmiştir.
Daha sonra “teravih” ismiyle anılacak olan bu ibadete, başta Resûlullah’ın ashabı olmak üzere ümmet büyük bir teveccüh göstermiştir.
TERAVİH NAMAZI NEDİR?
Sözlükte “rahatlatmak, dinlendirmek” manasında olan terâvîh ramazan ayına mahsus olmak üzere yatsı namazından sonra kılınan namazı tabir eder.
Hadislerde “kıyâmü kenti ramazân” (ramazan ayının namazı) yahut “ihyâü leyâlî ramazân” (ramazan gecelerinin ihyası) diye anılan bu namaza dört rek‘atta bir dinlenme maksadıyla biraz oturulduğundan (tervîha) teravih denmiştir.
Peygamberimizin,“Kim, inanarak ve sevâbını Allâh’tan umarak Ramazan gecelerini ihyâ ederse, geçmiş günâhları affolunur.” (Buhârî, Terâvih, 46) buyurarak, Ramazan gecelerinin ihyası olan Teravih namazına da dikkat çektiği anlaşılmıştır.
Teravih namazı, bayanların da erkeklerin de gerek konutlarında, gerek mescide giderek kılabildikleri önemli bir sünnettir.
HZ.PEYGAMBER TERAVİH NAMAZINI NASIL VE NEREDE KILMIŞTIR?
Ayşe vâlidemiz şöyle anlatır:
Allâh Resûlü, Ramazan ayında bir gece mescidde beyhude namaz kılmıştı. Birçok kimse de ona uyarak namaz kıldı. Sabah olunca ashab, ‘Resûlullâh geceleyin mescidde namaz kıldı.’ diye konuştular. Efendimiz sonraki gece de namaz kıldı. Halk, tekrar bunu konuştu; katılanların sayısı da yeterlice arttı. Üçüncü yahut dördüncü gece beşerler tekrar toplandı. O denli ki mescit, onları alamayacak hâle gelmişti. Lakin Resûl-i Ekrem bu gece yanlarına çıkmadı. Sabah olunca Efendimiz:
“Yaptığınızı gördüm. Yanınıza çıkmaktan beni alıkoyan şey, namazın sizlere farz oluvermesinden korkmamdır.” buyurdu.” (Buhârî, Terâvih, 1; Müslim, Müsâfirîn, 177)
Buradan yola çıkarak peygamberimizin ümmetinin üzerine titrediğini, her vakit her hareketinde ümmetini düşündüğünü söyleyebiliriz. İslâm asla zorluk değil, tersine kolaylık dinidir…
Teravihin tek başına kılınmasına Hz. Ebû Bekir devrinde devam edilmiştir. Bu uygulamanın mescitte meydana getirdiği dağınıklığı gören, artık farz kılınma ihtimali bulunmadığını ve Resûl-i Ekrem’in bahisle ilgili kelamından çıkan manası dikkate alan Hz. Ömer 14 (635) yılında Übey b. Kâ‘b’dan cemaate teravih namazı kıldırmasını istemiş ve bu uygulama günümüze kadar sürmüştür.
TERAVİH NAMAZI KAÇ REKATTIR VE NE VAKİT KILINIR?
Teravih namazı 8 rekattan 20 rekata kadar kılınabilir. Teravih namazı bi nevi gece namazı olduğundan isteğe nazaran daha fazla da kılınabilir.
Hasta, yaşlı ve yorgun olanlar bu namazın sevabından yoksun olmak istemezlerse 8 rekat olarak kılabilirler. Kıymetli olan niyettir. Genel islami yaklaşımı da yeri gelmişken çabucak şuraya yazalım: Ameller niyetlere nazarandır..
Teravih namazı gece namazı olmasından dolayı yatsı namazının son sünnetinden sonra kılınmalıdır. Yatsıdan evvel kılınmaz.
Teravih namazı sünnet namaz olduğu için kazası da kılınmaz.
TERAVİH NAMAZI KONUTTA NASIL KILINIR?
Koronavirüs pandemisi gölgesinde ikinci Ramazan ayımızı geçirmekteyiz. Geçen sene olduğu üzere bu sene de salgın hasebiyle mescitlerde kılınamayacak olan teravih namazını konutta tek başına ya da mesken halkıyla cemaat olarak kılabiliriz.
İster ikişer, ister dörder rekat kılınacak Teravih namazının kılınışı şu haldedir:
2 REKATLIK TERAVİH NAMAZI KILINIŞI
Konutumuzda bu namazı kıldıran bir imamımız varsa, ‘Niyet ettim Allah isteği için teravih namazı kılmaya, uydum hazır olan imama’ diye niyet ederiz.
Şayet tek başına kılıyorsak, ‘Niyet ettim Allah isteği için teravih namazı kılmaya’ deriz ve Tekbir getiririz.
1.REKAT
- Subhaneke, Fatiha ve Kurandan en az, kısa üç ayet, yahut üç ayet ölçüsü uzun bir ayet okuruz.
- Rukûya gideriz ( Subhane Rabbiyel Azîm)
- Doğruluruz. (Semiallâhu Limen Hamideh)
- Secdeye sarfiyat (Subhane Rabbiyel Âlâ) , doğrulur, tekrar secdeye gideriz.
2.REKAT
- 2.Rekata kalkarız. Besmele ile Fatiha mühleti okur ve Kurandan ayet okuruz.
- Rukûya gideriz ( Subhane Rabbiyel Azîm)
- Doğruluruz (Semiallâhu limen hamideh)
- Secdeye gider(Subhane Rabbiyel Âlâ) , doğrulur, tekrar secdeye gideriz.
- Oturarak Ettahiyyatu, Allahumme salli, Allahümme Barik dualarını okuruz.
- ‘Esselâmu Aleykum ve Rahmetullah’ diyerek sağa ve ve sola selam veririz.
Ülkemizde camiilerde Teravih namazı esnasında her 4 rekat bitiminde sesli salavat getirilir.
İsteğe bağlı olarak bunu konutta teravih kılarken de yapabiliriz.
Pandemi hasebiyle camiide kılamadığımız Teravih namazını aslında konutlarımızda de tıpkı atmosferi oluşturarak kılabilmemiz mümkün.
Hz. Peygamber de teravih namazını çoğunluk olarak meskeninde kılmıştır. İftar sonrasında meskenlerimizi birer mescide dönüştürerek, cemaat oluşturarak bu önemli sünneti yerine getirebilir, çocuklarımıza da bu atmosferi yaşatabiliriz.
Zira yeryüzü bizlere birer mescid kılınmıştır…
Teravih namazını ortalar vererek, dinlenerek, tahminen küçük atıştırmalar, ikramlar sunarak kılmak mümkündür. Çocuklarımız için daha cazip hale getirilen bu türlü ortamlar namaz için de teşvik edici olabilir..