Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında, iki ülkenin NATO üyelik süreçleri hakkında üçlü memorandum imzalandı. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve İsveç Dışişleri Bakanı Anne Linde imza attığı memorandumda Türkiye; İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka üyeliklerine yeşil ışık yaktı.
10 unsurluk mutabakat metni “Türkiye, NATO’nun Açık Kapı siyasetine uzun vakittir devam eden takviyesini teyit eder ve Madrid Zirvesi’nde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyesi olmak üzere davet edilmelerine takviyesini söz eder” tabirleriyle son buldu. Muahedede, İsveç ve Finlandiya’nın PKK, YPG/PYD ve FETÖ’ye karşı atacağı adımlar yer aldı, iki ülkenin Türkiye’ye yönelik savunma sanayi ambargolarını kaldırdığı teyit edildi.
Biden’dan tebrik
Anlaşmaya birinci tebriklerden biri ABD Lideri Joe Biden’dan geldi. Biden, paylaşımında, “Üçlü muhtıra imzaladıkları için Finlandiya, İsveç ve Türkiye’yi tebrik ediyorum. Bu, NATO’nun Finlandiya ve İsveç’e davetinde çok kritik bir adımdır ve ittifakımızı güçlendirip kolektif güvenliğimizi arttıracaktır. Doruğa (NATO Zirvesi) başlamak için çok hoş bir yol. Kusursuz bir başlangıç” tabirlerine yer verdi.
Kosaçev: Mutabakatın ardında Washington var
Rusya Federasyon Kurulu Lider Yardımcısı Konstantin Kosaçev de Biden’ın Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasındaki mutabakat nedeniyle yaptığı coşkulu tebriklerin mutabakatın gerisinde Washington’un bulunduğunu ortaya koyduğunu söz etti. Kosaçev, “NATO tepesinden bir gün evvel ABD ve Türkiye önderleri telefonda görüştü, Associated Press’in ABD idaresindeki kaynağı da Washington’un üç ülke ortasında müzakere sürecinde anahtar rol oynadığını itiraf etti. Hiç kuşkumuz yoktu. ABD için birçok şey tehlikedeydi” dedi.
Erdoğan ve Biden yüz yüze görüşecek
Madrid’e hareket etmeden evvel Biden ile telefon görüşmesi yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün saat 18.45’te de yüz yüze görüşme yapacak.
Üyelikler parlamentolarda oylanacak
NATO toplantısında bugün İsveç ve Finlandiya’yı NATO’ya katılmaya davet için karar alınıyor. İlerleyen süreçte NATO üyesi ülkelerin parlamentolarında iki ülkenin iştirakin onaylanması ile de İsveç ve Finlandiya’nın ittifak üyelikleri resmiyet kazanacak.
‘Veto kozuyla Ege ve Akdeniz’de birtakım kazanımlar sağlayabilirdi’
Anlaşmanın imzalanmasının akabinde toplumsal medyada #TürkiyeKazandı etiketiyle paylaşımlar yapıldı. Pekala, uzmanlar bu mutabakatı nasıl kıymetlendiriyor?
ATA (Asya-Türkiye-Avrupa) Platform Yöneticisi Dr. Volkan Özdemir, şunları tabir etti:
‘Rusya-Türkiye alakaları etkilenmez’
Özdemir, Türkiye’nin bu kararının akabinde Rusya ile olan bağlantılarında çok büyük bir değişim olacağını düşünmediğini de ekledi:
‘NATO’nun genişlemesi Türkiye’nin ulusal menfaatlerini tehdit ediyor’
Çalışmalarını Moskova’daki RUDN Üniversitesi’nde sürdüren siyaset bilimci Onur Sinan Güzaltan da NATO’nun genişlemesinin Türkiye’nin ulusal menfaatlerini tehdit ettiğini belirtti:
Gürdeniz: Atlantik baskılarıyla bu kadarmış
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz de “Küresel arenada asli güç ekonomik, askeri ve demografik gücün yansımasıdır. Lakin hepsinden değerlisi toplumsal ve siyasi irade gücüdür. Biz de eksik olan güç budur. NATO veto hakkımız Ege, Akdeniz ve KKTC için somut sonuçlara tahvil edilemedi. Atlantik baskılarıyla bu kadarmış” değerlendirmesinde bulundu.
‘Türkiye’nin elinde bu tip fırsatlar daima olacak’
Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası Münasebetler Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal ise “Türkiye; Finlandiya ve İsveç’ten istediklerini hepsini almış durumda” diyerek şunları söyledi:
“Burada NATO’ya giriş kriterleri diyebileceğimiz yeni bir durum da oluştu. Artık NATO’ya girişin teröre karşı uğraşta bir ortak kriter oluşturması gerektiği söylenebilir. Burada İsveç ve Finlandiya’nı kelamlarının tutmaması durumunda bir garanti olmamasına yönelik tenkitler var. Lakin bu bu türlü olmaz. Mesela bu kararlardan yan çizmeye başlarlarsa, Türkiye de önümüzdeki günlerde mesela NATO’nun İsveç yahut Finlandiya’ya bir konuşlandırma yapmasına şerh koyar. Hasebiyle buradan kaçış yok. Çok kutuplu dünyada Batı bloku NATO’yu işlevsel bir hale getirip birçok maksatla kullanmak istediği için Türkiye’nin elinde bu tip fırsatlar daima olacak. Hasebiyle Türkiye’ye kâfi ki bunları daima kullanabilsin.”