Koronavirüs aşısı olmaya karar verdiniz, lakin dozunuzdan en âlâ formda yararlandığınızdan nasıl emin olabilirsiniz? Diyet ve hayat üslubu seçimleri nasıl?
Diyet ve ömür biçimi seçimlerinin bedeninizin aşı karşılığını nitekim güzelleştirip güzelleştirmediği tartışmaya açıktır. Lakin yapılan yakın tarihli çalışmalar, aşı aktifliğinin değişebileceğini gösteriyor. Aşılar tıbbi bir mükemmeldir. Bu süreçte sizi hasta etmeden, bağışıklık sistemlerimizin bakteri ve virüs üzere bulaşıcı istilacıları nasıl tanıyacağını öğrenmesine müsaade verirler.
Biontech üzere MRNA aşılarının bunu yapmasının yolu, hücrelerinize virüsün başak proteininden zararsız bir modül yapmaları için talimatlar vermektir. Uyarlanabilir bağışıklık sistemimiz yabancı istilacıları tanımada çok başarılı olur ve bu enfeksiyonlarla gerçek hayatta karşılaştığımızda antikorların oluşturulmasına yardımcı olur. Bağışıklık sisteminiz daha sonra virüsü süratle tanır ve onunla savaşabilir.
Araştırmalar, Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısının, semptomatik enfeksiyonu önlemede yüzde 90’ın üstünde ve önemli hastalıkları önlemede yüzde 100 tesirli olduğunu gösteriyor.
Sinovac aşısı ise hücreye başak proteini yapma talimatı vermek için bir adenovirüsün değiştirilmiş bir versiyonunu (bu etkisiz hale getirildiğinden sizi hasta edemez) tanıtarak daha klasik bir metot kullanır. Bedeninize girdiğinde, bağışıklık sistemimiz dikenli proteini tanır ve tıpkı bağışıklık yansısını oluşturur. Sinovac’ın aktiflik oranı da Biontech’e misal biçimde.
ÖMÜR STİLİ FAKTÖRLERİ AŞILARI ETKİLEYEBİLİR Mİ?
COVID-19 aşılarıyla ilgili olarak, hayat usulü faktörlerinin aşı karşılığını etkilediğine dair en azından şimdilik hiç delil yoktur. Aşı karşılığınızı düzgünleştirmeye yahut genel olarak bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yönelik eserlere dikkat edin. Genel olarak, bağışıklık sistemlerimiz sağlam ve çok karmaşıktır. Uzmanlara nazaran insanların büyük çoğunluğunun bağışıklık sistemlerinin bu aşılara düzgün cevap vermeyeceğine dair telaşı olmamalıdır.
Lakin istisnalar ortasında çok uykusuzluk, yetersiz beslenme, alkolizm yahut önemli kronik hastalıklar yer alıyor ve bunların tümü reaksiyonunuzu etkileyebilir. Lakin COVID-19’a karşı ‘bağışıklık sisteminizi güçlendirmenin’ ispata dayalı tek yolu en azından şu an için bir aşıdır.
GERİLİM VE DİYET ÜZERE FAKÖTRLER BAĞIŞIKLIĞI NASIL TESİRLER?
Bağışıklığınızı ‘artırabilecek’ şeyler ile bağışıklık sistemi fonksiyonunuzu ve yansınızı azaltabilecek faktörler ortasında bir fark vardır. Vvücudunuzu desteklemek için aksiyona geçirilebilir adımlar atabileceğiniz yer de burasıdır. 30 yıllık dataları ve insanlarda 49 aşı çalışmasını tahlil eden Ocak 2021 çalışması, birtakım faktörlerin aşıları etkileyebileceğini ortaya koyuyor.
Evvelki araştırmalar, değerli ömür gerilim faktörlerinin sizi hastalığa daha yatkın hale getirebileceğini göstermiştir. Yeni çalışmada, araştırmacılar, günlük gerilim faktörlerinin misal bir tesire sahip olup olmadığına ve aşılar kelam konusu olduğunda klinik alaka seviyesinin ne olabileceğine baktılar.
Araştırmada, aşıdan kısa bir mühlet evvel daha gerilimli ve telaşlı olan şahısların aşıya karşı antikor geliştirmesinin daha uzun sürdüğü saptandı ve bu durumun genç, sağlıklı bireyler için de geçerli olduğu görüldü. Çalışma muharrirleri ayrıyeten gerilimli şahısların aşıda yorgunluk üzere daha fazla yan tesir gördüklerine dair ispatlar buldular. Bu tesirin ardında gerilim ve depresyon üzere zihinsel sıhhat şartlarında ortaya çıkan nöroendokrin yahut inflamatuar değişiklikler olabilir. Gerilimli yahut depresyonda olan bireylerin kaliteli uyku, yanlışsız beslenme ve nizamlı antrenman üzere genel olarak sağlıklı alışkanlıklara sahip olma ihtimalinin daha düşük olduğu unutulmamalıdır.
Araştırmaların birinci olarak, tahlil ettikleri geçmiş çalışmaların COVID-19 aşılarını içermediğini, hbilmek değerlidir. Uzmanlar, ruhsal ve davranışsal faktörlerin cevabı nasıl etkileyebileceğini anlamak için COVID-19 aşıları üzerinde bilhassa araştırma yapılması gerektiğini söylüyor. Bu aşılar, bilhassa önemli hastalıkları önlemek kelam konusu olduğunda epey tesirlidir, bu nedenle araştırmacıların bu faktörlerin gerçekte ne kadar kıymetli olduğunu keşfetmeleri gerekir.
AŞIDAN EVVEL VE SONRA YAPILMASI VE YAPILMAMASI GEREKENLER
Aşı randevunuz olsun ya da olmasın, sıhhat alışkanlıklar uygulamak her vakit yararlıdır. Şu anda bilhassa dikkat etmek isteyebileceğiniz şeyler ise şunlardır:
Sigara ve Alkolden Uzak Durun
Geçmiş araştırmalara nazaran, sigara ve alkol bağışıklığın zayıflamasına neden oluyor. Genel olarak, ne kadar az sigara ve alkol içerseniz, sıhhatiniz o kadar düzgün olabilir.
Tüm Besinler Açısından Güçlü Sağlıklı, İstikrarlı Bir Diyet Yapın
Tek besinin yahut besin eksikliğinin aşı reaksiyonu üzerinde çok az tesire sahip olduğu bilinse de, genel beslenme durumu değerli bir konu olabilir. Bu, işlenmiş besinlerden ve ek şeker içeren eserlerden uzaklaşmak ve daha taze, bütün yiyeceklere dayalı bir yaklaşıma geçmek manasına gelir. Vaktin muhakkak bir noktasından çok tüm hayat için bu biçim bir beslenme tertibine odaklanmak en uygunudur.
Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için aldığınız desteklerin hiçbir tesiri olmayabilir. Takbiyeler yerine meyve ve sebzeler, kepekli tahıllar, baklagiller ve kuru yemişlerden oluşan sağlıklı bir diyet izlemelisiniz. Ayrıyeten, bağışıklık da dahil olmak üzere bedeninizin tüm sistemlerini desteklemek için diyetinizdeki rafine şekerleri ve unu azalmanız gerekir.
COVID-19 aşısını almadan evvel yahut sonra bu biçimde yemenin değerli bir tesiri olup olmayacağı net olmasa da, bu sağlıklı beslenme seçimlerini yapmaktan ziyan gelmez. Bununla birlikte, destekler gereksiz yere kıymetli olabilir ve size yanlış bir güvenlik hissi verebilir. Unutmayın; bir hap almak gerilimli olmayı, uykusuz olmayı yahut fizikî olarak faal olmamayı telafi etmez.
Uyku Kalitesine ve Uzunluğuna Öncelik Verin
Uyku kalitesi ve müddeti bağışıklık için çok değerlidir. Uzmanlara nazaran ülkü uyku mühleti gecelik 7 ila 9 saattir. Araştırmalar, yalnızca bir gecelik makûs uykunun bile bağışıklığı yüzde 70’e kadar düşürebileceğini gösteriyor.
Ayrıyeten araştırmalara nazaran uykudan mahrum bireylerin soğuk algınlığına neden olan rinovirüs üzere virüslere maruz kaldıklarında hastalanma riskleri daha yüksektir. Kâfi uyku tıpkı vakitte bedeninizin patojenlerle temas ettiğinizde uygun bir bağışıklık reaksiyonu oluşturmasını sağlar. Araştırmacılar, The Lancet Respiratory Medicine’da yayınlanan Mart 2021 tarihli bir başyazıda yazdıkları üzere, kimi aşılardan evvelki ve sonraki gecelerde âlâ bir gece uykusu aşı aktifliğini artırabilir.
Şubat 2021’de yayınlanan bir gözlemsel araştırma, salgının birçok kişi için uyku müddetini artırdığını ve bu durumun bağışıklık sisteminizi olumlu istikamette etkileyebileceğini ortaya koydu. Bu kapsamda aşı randevunuzu, bir hafta evvel ve sonra düzgün uykuyla birleştirmek muvaffakiyete ulaşmanıza yardımcı olabilir.
Gerilim Seviyelerini Denetim Altında Tutun
Bu, idman, daha fazla uyumak, sevdiklerinizle temas kurmak yahut favori gerilim azaltma stratejilerinizle yapılabilir. Depresyon yahut anksiyete üzere mevcut zihinsel sıhhat sıkıntıları için yardım aramak değerlidir ve yararları elimizdeki hususun çok ötesine uzanır.
DAHA FAZLA ÇALIŞMAYA GEREKSİNİM VAR
Genel olarak, ruhsal yahut davranışsal faktörler bir aşıya karşı bağışıklık yansısı geliştirmek için gereken süreyi etkileyebilse de, bunun COVID-19 aşısı açısından hala araştırılması gerektiğini unutmayın.
Uzmanlar aşıyı yaptırdıktan sonra bedenin bağışıklık kazanmasının birkaç hafta sürdüğünü söylüyor. Şu anda hayatınızda neler olup bittiğine bakılmaksızın, bunu aklınızda tutmak değerlidir. Öbür bir deyişle, en sağlıklı alışkanlıklara sahip olsanız bile, bu büsbütün korunduğunuz manasına gelmez ve paklık, maske ve aralık önlemlerine her vakit uyulmalıdır. Ayrıyeten kendinizi aşının iki dozu ortasında virüse maruz bırakabilirsiniz.
Birebir biçimde, bilhassa gergin bir periyottan geçiyorsanız ve uykunuzun ve geriliminizin şu anda gerçek yerde olmadığını biliyorsanız, bu, işler sakinleşene kadar bir randevu almaktan kaçınmanız yahut beklemeniz gerektiği manasına gelmez. Şu anda bağışıklık sisteminiz için yapabileceğiniz en düzgün şey o aşıyı yaptırmaktır.